Sociaal Domein

Maatschappelijk effect:
Iedereen, ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, fysieke of economische situatie, neemt als volwaardig lid deel aan de samenleving. Aan mensen voor wie zelfredzaamheid en meedoen niet vanzelfsprekend is, wordt ondersteuning geboden.

Als gemeente dragen we hier onder meer aan bij door uitvoering van de participatiewet, WMO en jeugdwet. Daarbij werken we samen met onder andere vrijwilligersorganisaties, de jeugdcoach, mantelzorgondersteuner en ouderenconsulent. Daarnaast hebben we een subsidie jaarprogramma. 

Kerngegevens

Hieronder worden de beleidsindicatoren uit de BBV-basisset gepresenteerd.

Onderstaand worden de (nieuwe) wensen voor de planperiode 2021-2025 opgesomd en toegelicht.

Actualisatie leges kinderopvang
Aanpassing legesopbrengst aan minder vergunningaanvragen.

Stelpost uitgaven jeugdzorg 2022 t/m 2025
Begin juni 2021 heeft het huidige kabinet, mede naar aanleiding van de conclusie van de arbitragecommissie Jeugdzorg, besloten om extra middelen toe te kennen voor 2022 als compensatie van de tekorten in de jeugdzorg. Vanuit de koepels (IPO en VNG) is er daarnaast op aangedrongen dat gemeenten in hun meerjarenraming wel alvast rekening kunnen houden met extra structurele middelen vooruitlopend op de definitieve besluitvorming door het nieuwe kabinet. In gezamenlijkheid hebben Rijk, IPO en VNG hierover op 9 juli jl. afspraken gemaakt. Concreet betekenen de afspraken dat gemeenten in hun meerjarenraming voor de jaren 2023 tot en met 2025 rekening mogen houden met 75% van de bedragen van wat de arbitragecommissie jeugdzorg berekent (zie voor een specificatie bijlage 2).

Omdat de kosten voor jeugdzorg de afgelopen jaren doorlopend zijn gestegen zijn onze budgetten reeds aangepast aan de stijgende vraag. Het is onzes inziens niet nodig om bóvenop die hogere jeugduitgaven dan de volledige extra uitkering te leggen.

Wij stellen daarom voor om voor 2022 € 600.000,- af te zonderen voor de dekking van hogere lasten voor jeugd.  Tussen Rijk en VNG zijn nu al afspraken gemaakt over maatregelen waarmee het jeugdstelsel op de lange termijn beter houdbaar gemaakt wordt. Deze maatregelen moeten uiteindelijk leiden tot kostenreductie. De stelpost bouwen we daarom jaarlijks af met € 100.000,- voor de jaren 2023 tot en met 2025. Dit in afwachting van nadere onderbouwingen door de SK/Maatschappelijke Dienstverlening.

Voormalige gemeentewerf: renovatie dak
De daken van beide brandweerkazernes moeten gerenoveerd worden.

D'n Anloop / De Poel: verduurzaming
De gemeenteraad heeft in de raadsvergadering van 4 februari 2016 besloten om de gemeentelijke gebouwen energieneutraal te (gaan) maken. Dit proces zal gefaseerd worden opgepakt waarbij in de fasering eerst de keuze zal vallen op gebouwen waar de gemeente zelf verantwoordelijk is voor de energie factuur. 

Gemeenschapshuis aan de Markt
In het raadsvoorstel van 7 november 2019 over de aankoop van de Rabobank is vermeld dat het Projectteam Den Herd-gemeente na aankoop op zoek zou gaan naar aanvullende functies op de basisstructuur (van gemeenschapshuis Den Herd, de Seniorenvereniging Bladel en dagbesteding De Goei Plak) die elkaar op inhoud versterken. Dit met de bedoeling om aan de Markt in Bladel een toekomstbestendig gemeenschapshuis te realiseren.  Het pand aan de Markt wordt ook als een bijzonder object aangemerkt. Het bepaalt het aanzicht en functie van het gebied nabij de Markt. Het pand wordt daarom altijd in stand gehouden en haar waarde behouden. We houden daarom, op grond van de nota 'waarderen, activeren en afschrijven van vaste activa 2021' rekening met een restwaarde van 10% van de WOZ-waarde op het moment van ingebruikname. Voor een nadere detaillering wordt verwezen naar raadsvoorstel R21.071.

De navolgende verbonden partijen worden betrokken bij het realiseren van de geformuleerde doelstellingen:
• KempenPlus
• Samenwerking Kempengemeenten
• Metropoolregio Eindhoven

Gemeenschapshuizen Den Herd / Den Tref
Beide gemeenschapshuizen schrijven al een aantal jaren rode cijfers voor wat betreft het resultaat van hun jaarlijkse exploitatie. Dat is deels het gevolg van het feit dat het niveau van subsidiëren (waarmee een sluitende exploitatie mogelijk zou moeten zijn) sinds 2012 is bevroren. Via reguliere indexering vanwege loon- en prijsontwikkeling zou het subsidiebedrag anno 2020 17% hoger zijn. Voor beide accommodaties ligt een nieuw onderkomen in het verschiet. Tegelijkertijd zal een ingrijpende bijstelling van de inhoudelijke / programmatische doelen van deze accommodaties worden doorgevoerd. In het nieuwe onderkomen zal naast de primaire doelstelling van het faciliteren van lokale activiteiten en initiatieven met passende zaal-, oefen- en vergaderruimten, meer nadruk komen te liggen op ontmoeten, betrekken, verbinden, deelnemen en samenwerken, in lijn met onze doelen/opgaven in het Sociaal Domein. De opzet van de exploitatie wijzigt daardoor ingrijpend en daarmee ook de opbouw / omvang van de subsidiebijdrage die daarop is gebaseerd.
Bijstelling van de subsidiebijdrage op de huidige situatie / exploitatie is zonder aannames niet mogelijk. Het regulier voeden van voorzieningen (als substantieel onderdeel van de jaarlijkse bijdrage) is gebaseerd op meerjarenramingen, maar die zijn bij Den Herd en Den Tref m.b.t. het huidige onderkomen niet meer aan orde. Vandaar dat er reeds in 2017 voor is gekozen het niveau van subsidiëren tot het moment van ingebruikname van de nieuwe accommodaties te handhaven en eventuele tekorten tot die tijd op te vangen t.l.v. het eigen vermogen.
Dit betekent echter dat de tekorten bij het huidige niveau van subsidiëren nog geen vertaling hebben gevonden in de meerjarenbegroting van de gemeente. Als die straks met een passende subsidiebijdrage moeten worden opgevangen, dient daar in de meerjarenbegroting tijdig op geanticipeerd te worden. Rekening houdend met het feit dat energieneutrale / -zuinige accommodaties zullen worden gerealiseerd, waarmee een deel van de kosten van de nutsvoorzieningen komen te vervallen, resteert bij beide accommodaties een bedrag van circa € 50.000,- waarmee de subsidiebijdrage in de nieuwe situatie verhoogd zou moeten worden. Start van de exploitatie van het nieuwe onderkomen is in Hapert voorzien medio 2022 en in Bladel medio 2023.

Vernieuwde Wet Inburgering 2021
Per 1 januari 2022 treedt de nieuwe Wet Inburgering in werking. Doel van deze nieuwe wet is om inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk te laten participeren, het liefst via betaald werk. Nadrukkelijke samenwerking met andere wetgeving binnen het sociaal domein moet worden beoogd, in het bijzonder de Participatiewet. Gemeenten krijgen, net zoals de situatie voor 2013, weer de regie op het inburgeringsproces. Zo zijn gemeenten verplicht om voor iedere inburgeraar een brede intake af te nemen, een persoonlijk Plan Integratie en Participatie op te stellen en moeten asielstatushouders de eerste 6 maanden financieel ontzorgd worden. Daarnaast moeten gemeenten ook een tijdig en passend inburgeringsaanbod doen. Hiervoor zullen verplicht 3 verschillende leerroutes en aanvullende modules gericht op de Nederlandse samenleving en arbeidsmarkt worden ingekocht.
Voorgenoemde ontwikkelingen hebben invloed op de kosten die gemeenten moeten maken om uitvoering van de wet mogelijk te maken. Vanuit het Rijk is voor 2022 ten behoeve van uitvoering van diverse onderdelen van de wet  ca € 70.000,- beschikbaar gesteld. Aanvullend hierop komt nog een specifieke uitkering voor het realiseren van inburgeringsvoorzieningen. Naar verwachting is over de hoogte van dit bedrag meer bekend in september 2021.

De raad heeft in zijn vergadering van 20 juni 2019 het krediet voor de realisatie van MFA Hapert gevoteerd. Dit leidt tot hogere kapitaallasten. Deze multifunctionele accommodatie wordt ingezet voor de uitvoering van diverse specifieke taken. Een deel hiervan heeft betrekking op het gemeenschapshuis. Op grond van BBV-voorschriften moeten de kapitaallasten van het MFA (onderdeel gemeenschapshuis) naar rato van het gebruik toegerekend worden naar het betreffende taakveld.

De bijdragen voor voorschoolse voorziening peuters en mantelzorg is middels budgetoverheveling overgeheveld naar 2020. Vanaf 2023 hogere baten en lasten ten behoeve van garantiebanen. Via de algemene uitkering ontvangen we extra middelen voor de invoering van de Wet Inburgering. Deze middelen hebben we hiervoor afgezonderd. De kosten voor Wmo en Jeugd zijn afgestemd op de bijgestelde ramingen van afdeling SK / Maatschappelijke Dienstverlening. Via de algemene uitkering hebben wij extra compensatie ontvangen voor het opvangen van tekorten bij jeugdzorg. Hiervan hebben wij delen afgezonderd voor het opvangen extra kosten voor jeugdzorg. Wij hebben hiervoor gekozen omdat de kosten voor jeugdzorg de afgelopen jaren doorlopend zijn gestegen en onze budgetten reeds aangepast zijn aan de stijgende vraag. Het is daarom onzes inziens niet nodig om bóvenop die hogere jeugduitgaven dan de volledige extra uitkering te leggen.

De bijdrage aan het participatiebedrijf KempenPlus zijn voorts meerjarig afgestemd op de ontwerpbegroting 2022 van KempenPlus. Daarnaast werken de financiële consequenties van het meerjarenprogramma meerjarig door in de ramingen.

In de brief van 26 juni 2020 informeerde de Minister van BZK de gemeente(n) over het compensatiepakket coronacrisis. We ontvangen compensatie voor o.a. kinderopvang (ouders werkzaam in een cruciaal beroep of vitale sector), muziekscholen en bibliotheken, sociale werkvoorziening en jeugd en zorg uit de Wmo. De compensatie 2020 hebben wij vooralsnog tot een bedrag van € 360.000,- afgezonderd voor de dekking van eventuele extra exploitatie uitgaven.

Door de maatregelen van het rijk om de verspreiding van het coronavirus te beteugelen derven veel zelfstandigen noodgedwongen inkomsten. Het kabinet wil deze groep (tijdelijk voor drie maanden) ondersteunen, zodat zij daarna hun bedrijf kunnen voortzetten. Het kabinet komt daarom met de Tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers (Tozo). Zelfstandig ondernemers met financiële problemen kunnen een beroep doen op deze voorziening, die uitgevoerd wordt door gemeenten (KempenPlus verzorgt voor ons de uitvoering). De regeling is geënt op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz).
Het doel van de regeling is tweeledig: allereerst om te voorzien in het levensonderhoud van zelfstandigen wanneer het inkomen als gevolg van de coronacrisis tot onder het sociaal minimum daalt, en ten tweede om liquiditeitsproblemen als gevolg van de coronacrisis op te vangen. De gemeenten worden volledig financieel gecompenseerd voor de uitkerings- en uitvoeringskosten in het kader van de Tozo.

In onderstaand overzicht wordt het totaal van de lasten en baten van sociaal domein weergegeven.