Integrale Veiligheid
Op 30 oktober 2018 heeft de raad het Integraal Veiligheidsplan (IVP) De Kempen 2019-2022 vastgesteld. Dit plan is opgesteld met de acht gemeenten in het politiebasisteam De Kempen: Bergeijk, Best, Bladel, Eersel, Oirschot, Reusel-De Mierden, Veldhoven en Waalre. In het IVP zijn de prioriteiten op het gebied van integrale veiligheid benoemd. De bijbehorende doelstellingen voor 2019-2022 zijn terug te vinden in de uitvoeringsprogramma’s Integrale Veiligheid van het basisteam De Kempen. Hieronder worden de prioriteiten uiteengezet en wordt nagegaan in hoeverre de gemeente Bladel op de goede weg zit voor wat betreft het behalen van de gestelde doelen. Belangrijk op om voorhand te vermelden is dat het coronavirus Nederland (en zeker ook de regio Oost-Brabant) stevig in zijn greep heeft sinds maart 2020. In het verlengde daarvan zijn sinds maart 2020 dan ook veel medewerkers van gemeenten, politie en Openbaar Ministerie (OM), in samenwerking met onder andere de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost (VRBZO), druk bezig met deze crisis. Hierdoor is in 2020 bij veel gemeenten minder tijd geweest voor de in het IVP geprioriteerde veiligheidsthema’s (high impact crimes, georganiseerde criminaliteit, cybercrime en cybersecurity, verbinding zorg en veiligheid en fysieke veiligheid). Daarnaast hebben veel activiteiten simpelweg ook geen doorgang kunnen vinden gezien de coronamaatregelen.
Tot slot heeft het coronavirus ook effect gehad op het gedrag van inwoners en criminelen. Zo werd er bijvoorbeeld meer thuis gewerkt waardoor er ook minder mogelijkheden waren voor woninginbraken. Het coronavirus heeft op bijzondere en diversie manieren impact op de samenleving.
High Impact Crimes
Doelstelling: Het voorkomen en terugdringen van het aantal HIC-feiten binnen het basisteam De Kempen, door in te spelen op trends en ontwikkelingen. Daarbij ligt de focus op het actief stimuleren en faciliteren van de zelfredzaamheid en bewonersinitiatieven op het gebied van buurtpreventie en WhatsAppgroepen. We hebben specifieke aandacht voor kwetsbare doelgroepen zoals ouderen en mensen met een verhoogde slachtofferkans en aanpak van veelplegers. Nazorg na een incident verdient ook nadere aandacht.
In de gemeente Bladel is al vele jaren een volledig dekkend buurtpreventienetwerk actief bestaande uit 23 wijken. Gezien de coronamaatregelen hebben de jaarlijkse wijkschouwen – waarbij in hoofdzaak gelet wordt op inbraakrisico’s - geen doorgang kunnen vinden. In 2020 was inmiddels wel in iedere wijk een WhatsAppgroep opgericht waardoor verdachte situaties en criminele activiteiten snel onderling gedeeld konden worden. Ook zijn ‘besmettingsbrieven’ verspreid onder inwoners van een straat of buurt waar recent een woninginbraak had plaatsgevonden. Met deze brieven wordt beoogd de inwoners bewust te maken van inbraakrisico’s en hen te bewegen preventiemaatregelen te nemen. Daarnaast wordt gevraagd in deze besmettingsbrief om verdachte situaties te melden, om zo de politie te helpen in de opsporing. Tevens worden in deze brieven goede tips gegeven ter voorkoming van woninginbraken. Verder is middels de Facebookpagina van buurtpreventie gecommuniceerd over HIC-feiten. Tot slot werd bij bepaalde HIC-feiten ook slachtofferhulp ingeschakeld voor zover gewenst. Ondanks niet alle geplande activiteiten doorgang hebben kunnen vinden is een behoorlijke daling te zien in het aantal woninginbraken ten opzichte van 2019. Dit in tegenstelling tot geweldsincidenten waar een lichte stijging waarneembaar is.
Georganiseerde criminaliteit
Doelstelling: Het zoveel mogelijk voorkomen, stoppen, tegenhouden en frustreren van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit alsmede het herstellen/vergoten van het vertrouwen in de overheid, zorg voor wijken en slachtoffers.
In 2020 stonden verschillende activiteiten op de planning voor wat betreft het creëren van awareness en bewustwording rondom het onderwerp georganiseerde criminaliteit. Om inwoners uit het buitengebied van de gemeente te informeren over hoe criminelen te werk gaan en wat zij zelf kunnen doen als ze door hen benaderd worden was op 24 maart 2020 de informatiebijeenkomst ‘NEE tegen drugscriminaliteit’ gepland. Inwoners uit het buitengebied waren hiervoor met een speciale flyer uitgenodigd. De flyer leek in eerste instantie op een aanbod dat hen gedaan werd door criminelen. Zodra mensen de flyer openden werd echter direct duidelijk gemaakt dat het ging om een uitnodiging van de burgemeester voor een informatiebijeenkomst inzake drugscriminaliteit in het buitengebied. Naast het versturen van de zojuist genoemde uitnodiging is in aanloop naar de informatiebijeenkomst op twee plaatsen in de gemeente Bladel een fictieve dumping van drugsafval gedaan. Daarbij zijn borden geplaatst met een verwijzing naar www.bladel.nl/drugs. Hier werd eveneens aandacht gevraagd voor de informatiebijeenkomst, maar ook voor het onderwerp drugscriminaliteit in zijn algemeenheid. Helaas is de informatiebijeenkomst op het laatste moment komen te vervallen vanwege de coronamaatregelen.
Tot slot zijn ook in 2020 verschillende bestuurlijke instrumenten toegepast in de strijd tegen georganiseerde criminaliteit, waaronder de Wet Bibob en de Wet Damocles. Zo werd in 2020 maar liefst 9 keer een pand gesloten door de burgemeester op grond van het damoclesbeleid van de gemeente Bladel.
Cybercrime en cybersecurity
Doelstelling: We zijn een betrouwbare partner voor burgers, bedrijven en instellingen op het gebied van informatievoorziening en informatiebeveiliging. Verder werken we mee aan een veilige, open en stabiele informatiesamenleving. Dit doen we door te investeren in vergroting van de weerbaarheid en het geven van informatie aan onze inwoners, instellingen en ondernemers.
In het kader van de landelijke campagne ‘Senioren en veiligheid’ werd in 2020 gedurende vier weken aandacht besteed (in de media) aan verschillende vormen van criminaliteit waar ouderen helaas regelmatig slachtoffer van worden. Ook cybercrime maakte hier onderdeel van uit. De gemeente Bladel is daarom aangehaakt bij deze campagne. Daarnaast is ook deelgenomen aan de campagne ‘Doe je updates’, een initiatief van het Ministerie van EZK om de bewustwording van burgers met betrekking tot het doen van updates van slimme appraten te vergroten.
Tot slot was het de bedoeling om ook een aantal fysieke bijeenkomsten te organiseren voor ondernemers (onder andere vanuit het Keurmerk Veilig Ondernemen) en senioren. Ook deze bijeenkomsten hebben helaas geen doorgang kunnen vinden gezien de coronamaatregelen.
Personen met verward gedrag
Doelstelling: Het, in samenwerking met het sociaal domein, waar mogelijk voorkomen en waar nodig aanpakken van de overlast en onveiligheid veroorzaakt door personen met verward gedrag en andersoortige problematiek door tijdig passende hulp en ondersteuning te bieden aan hen die dat behoeven.
Op 1 januari 2020 is de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in werking getreden. De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. Aan hen kan dan verplichte zorg opgelegd worden. De wet kent twee procedures om te komen tot verplichte zorg; een zorgmachtiging via een rechter en een crisismaatregel via de burgemeester. In 2020 is veel aandacht besteed aan de implementatie van deze wet. Ook zijn verschillende bijeenkomsten georganiseerd waar ketenpartners informatie hebben gekregen over de kaders van de wet en de wijze van aanmelding. In 2020 is één aanmelding gedaan in het kader van de Wvggz. Verder zijn personen met verward gedrag periodiek besproken in het Casuïstiek Overleg Bladel (COB). Het COB is een platform waar casussen worden besproken die zowel vanuit zorg als veiligheid de nodige aandacht behoeven. Vanuit dit platform wordt bekeken in hoeverre een persoon al bekend is bij zorg en of er al dan niet aanvullende acties noodzakelijk zijn.
Ten opzichte van 2019 zijn het aantal meldingen van personen met verward gedrag verder gestegen. Dit betreft overigens een landelijke tendens en kent meerdere oorzaken. Ook is het zo dat het overgrote deel van de meldingen veelal wordt veroorzaakt door een kleine groep personen.
Polarisatie en radicalisering
Doelstelling: Basisteam De Kempen zet zich in op het voorkomen van problemen als gevolg van radicalisering en polarisatie, met als doel om onze open en vrije samenleving te beschermen tegen angst en verdeeldheid. We willen kwetsbare groepen beschermen, waar nodig de verbinding zoeken en de dialoog aangaan en inzetten op risico’s.
In 2020 zijn (net zoals in voorgaande jaren) trainingen vanuit het Rijksopleidingsinstituut tegengaan Radicalisering (ROR) aangeboden aan eerstelijnsprofessionals in het (semi-) publieke domein. De training verschaft kennis en inzicht in radicalisering. Daarbij leert men hoe signalen van (mogelijke) radicalisering te herkennen en waar men met deze signalen terecht kan. De prioriteit ‘polarisatie en radicalisering’ is hoofdzakelijk vanuit regioniveau aangevlogen. Zo heeft de Programmaraad Radicalisering, de Regionaal Projectleider Radicalisering en het Regiobureau IV Oost-Brabant enkele webinars georganiseerd voor medewerkers van de gemeenten en de ketenpartners over radicalisering en extremisme, dit ter vergroting van de awareness op dit thema. Daarnaast is ook veel aandacht geweest, en nog, voor de invloed die het coronavirus heeft op polarisatie en radicalisering. Vanuit de gemeente zelf is in 2020 geringe aandacht uitgegaan naar polarisatie en radicalisering. Nu lijkt dit thema ook niet direct een probleem van grote omvang in Bladel. Desalniettemin is het wenselijk hier meer op te investeren in de komende jaren.
Jeugd
Doelstelling: Jeugd moet veilig kunnen opgroeien in het basisteam De Kempen en waar nodig ondersteuning krijgen. Jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit moeten zo veel mogelijk worden voorkomen en adequaat aangepakt. Met betrekking tot alcoholgebruik willen we door beleidsmaatregelen en lokale interventies de gewenste cultuurverandering (op lange termijn) teweeg brengen. We gaan voor de-normalisatie van drugsgebruik en willen daarmee het gebruik van zowel soft- als harddrugs terugdringen.
In 2020 zijn overlastmeldingen van jeugd(groepen) periodiek besproken in het zogenaamde JOR-overleg, wat staat voor Jongeren in de Openbare Ruimte. Binnen dit overleg werken gemeente, politie, jongerenwerk en buurtpreventie nauw samen om overlast van jeugd(groepen) in de openbare ruimte te voorkomen, dan wel te beperken. Zowel preventieve, als repressieve maatregelen zijn genomen en waar nodig is maatwerk toegepast. Vanuit het beleidsveld jeugd is verder gewerkt aan het IJslands preventiemodel. Sinds de introductie van het IJslands preventiemodel, twintig jaar geleden, is het middelengebruik onder IJslandse jeugd sterk gedaald en behoren zij nu tot de minst gebruikende jongeren in Europa. Het aantal meldingen van overlast jeugd is in 2020 ten opzichte van 2019 licht gestegen. Echter, het gaat hier nog steeds om relatief weinig meldingen. Daarnaast zijn de meldingen wellicht ook te verklaren door het langdurig sluiten van scholen en het gebrek aan activiteiten.
Brandveiligheid
Doelstelling: Het voorkomen van brand en risico’s bij brand zo veel mogelijk beperken. De aandacht dient hierbij met name uit te gaan naar verminderd zelfredzamen.
De Veiligheidsregio Brabant Zuidoost voert voor de gemeente brandveiligheidscontroles uit. Daarnaast geeft de gemeente signalen door van brandonveilige situaties aan de Veiligheidsregio. De Veiligheidsregio voert naar aanleiding van deze meldingen een controle uit, waarbij gecontroleerd wordt op het Bouwbesluit. Zo ook in 2020. Overtredingen worden hierbij gerapporteerd en dienen binnen een termijn te worden verholpen door de gebruiker van het pand. Voor wat betreft Brandveilig Leven is er vanuit de Veiligheidsregio gefaciliteerd op het gebied van kennis en middelen om de burger te informeren over brandveilig leven in de eigen woning. Vanuit Brandveilig Leven is er in 2020 een samenwerking gecreëerd met Welzijn de Kempen, waarbij de ouderenadviseurs meegenomen worden in de wereld van brandveiligheid. De ouderenadviseurs komen bij ouderen thuis om belangrijke zaken te bespreken. Eind 2019 zijn de ouderenadviseurs hierover geïnformeerd en is het project in gang gezet, helaas is verdere uitwerking in 2020 stil komen te leggen vanwege het coronavirus.
Tot slot is in de zomer van 2020, en de maanden daaraan voorafgaand (de droge maanden), veel inzet gepleegd op risicocommunicatie inzake het voorkomen van natuurbranden. De klimaatverandering heeft zijn effect op de kans en de ernst van natuurbranden. Omdat repressief optreden bij een grote natuurbrand lastig is dient met namen veel aandacht uit te gaan naar preventie. Ook het beheer en inrichting van grote natuurgebieden is daarbij van belang.
Crisisbeheersing
Doelstelling: We zijn goed voorbereid op een ramp of crisis binnen het basisteam De Kempen (door opleiding, training en oefening) en hebben in iedere gemeente een professionele crisisbeheersingsorganisatie staan die adequaat bevolkingszorgtaken uitvoert.
In 2020 zijn er meerdere oefenmomenten geweest om de crisisbeheersingsorganisatie, zowel lokaal als regionaal, voor te bereiden op een mogelijke ramp of crisis. Heel 2020 heeft in het teken gestaan van de coronacrisis. Zowel landelijk, regionaal als gemeentelijk. Op gemeentelijk niveau is met regelmaat een crisisteam bijeengekomen om zaken af te stemmen en de crisis ook op lokaalniveau zo goed als mogelijk te managen. Dit heeft een behoorlijke impact gehad op de gemeentelijke capaciteit. De coronacrisis maakt duidelijk dat herijking van de wet op de Veiligheidsregio’s noodzakelijk is voor dit type langdurige rampen. Die herijking is in gang gezet.
Tot slot zijn ook bevolkingszorgtaken uitgevoerd (met name noodopvang van inwoners) naar aanleiding van een sluiting van een appartementencomplex in Bladel wegens een ernstige brandonveilige situatie.
Buurtpreventie
De gemeente Bladel heeft al enkele jaren een volledig dekkend netwerk van buurtpreventieteams. De samenwerking tussen de gemeente, de politie en de ruim 140 buurtpreventievrijwilligers verloopt goed en blijft zich ontwikkelen. De jaarlijkse overlegvormen per wijk en met de wijkcoördinatoren leveren veel informatie op. Helaas hebben deze alleen in het begin van het jaar plaats kunnen vinden gezien fysieke bijeenkomsten vanaf maart niet meer mogelijk waren. Een aantal jaar geleden is er een start gemaakt met het oprichten van WhatsAppgroepen. Dit communicatiemiddel blijkt zeer effectief om mensen te bereiken en communicatie snel te laten verlopen in het geval van incidenten en dreigingen in de wijk. Het aantal aangesloten leden is nog steeds jaarlijks stijgende, waardoor het buurtpreventienetwerk blijft groeien. Daarnaast is de Facebookgroep “Buurtpreventie gemeente Bladel” in 2020 des te meer een belangrijk communicatiemiddel geworden. Het aantal volgers van deze Facebookgroep is ook gestegen. Men wordt via de Facebookpagina op de hoogte gehouden van incidenten in de gemeente en gevraagd om informatie naar aanleiding van deze incidenten te melden bij de politie.