Sociaal domein

De inclusieve samenleving is het kernbegrip waar het bij maatschappelijke participatie in het sociale domein om gaat. Iedereen moet ongeacht zijn leeftijd, culturele achtergrond, fysieke of economische situatie als volwaardig lid kunnen deelnemen aan de samenleving. Beperkingen mogen geen reden zijn voor uitsluiting. Voor mensen voor wie zelfredzaamheid en meedoen niet vanzelfsprekend is, is meestal een vorm van ondersteuning mogelijk.

Het hoofdtaakveld sociaal domein omvat het op weg helpen van inwoners naar betaald werk en maatschappelijke participatie, het bestrijden van armoede en het bevorderen van zelfredzaamheid. Doel van het beleidsveld is de zelfstandigheid en maatschappelijke participatie van onze inwoners te bevorderen en daar waar nodig bestaansvoorzieningen te verstrekken. De doelstellingen van re-integratie en participatie blijven actueel, alleen het moet met minder middelen en er wordt een groter beroep gedaan op de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de betreffende doelgroep.

IJslands preventiemodel
Onder begeleiding van het Trimbos instituut, het Nederlands Jeugd instituut, IJsland en het Ministerie van VWS nemen we deel aan het beleidsvormend leertraject voor vertaling van het IJslandse model naar een lokale
aanpak. Het leertraject loopt tot maart 2021. In 2018 is gestart met een 0-meting gevolgd met een analyse van de verzamelde data, het opstarten van de werkprocessen, intervisie en het opstellen van de uitvoeringsplannen. In 2020 worden de uitvoeringsplannen verder uitgewerkt en wordt een effectmeting gedaan. In 2021 wordt er geëvalueerd en afgesloten met een slotsymposium waarbij de vijf deelnemende gemeenten hun aanpak presenteren. Voor de gemeente Bladel (c.q. de Kempen) levert deelname het volgende op;
- Een lokale analyse van de risicofactoren;
- Een beleidsplan en een uitvoeringsplan;
- Experimenteren met de uitvoering;
- Een effectmeting na 1,5 jaar.

Invoering Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (Wvggz)
Met ingang van 1 januari 2020 treedt de Wet verplichte ggz in werking. Deze wet vervangt de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen en regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg in de GGZ. Een belangrijke verandering is dat verplichte zorg straks ook buiten een GGZ-instelling opgelegd kan worden en dat de essentiële voorwaarden voor deelname aan de maatschappij in het zorgplan worden meegenomen. 

Jeugdhulp
De decentralisatie van de jeugdhulptaken gaat gepaard met een transformatie opgave: een eenvoudiger jeugdhulpstelsel dat beter aansluit bij de eigen kracht en het sociale netwerk van jeugdigen en hun ouders/verzorgers. De kosten zouden door deze opzet moeten verminderen. Dit kan onder andere bewerkstelligd worden door een verschuiving van zorg met verblijf, naar zorg zonder verblijf of door zorg te leveren vanuit het CJG+ in plaats van zorg door specialistische jeugdhulpaanbieders. Zowel in 2017 als in 2018 is echter een duidelijke stijging in de uitgaven waargenomen waarvoor uiteenlopende verklaringen gegeven zijn. Ook landelijke is het beeld dat de kosten stijgen. Uiterlijk in de meicirculaire van 2020 worden gemeenten geïnformeerd over mogelijke structurele compensatie ná 2021 (zie voorts toelichting algemene dekkingsmiddelen). In 2019 is het Meerjarenbeleidskader Jeugdhulp aangeboden voor de periode 2020-2023. CJG+ streeft ernaar om jeugdigen met een ondersteuningsvraag zo dichtbij als mogelijk bij hun thuissituatie en zo licht als mogelijk te ondersteunen.

Uitvoering Jeugdhulp
Onze gemeente heeft –evenals Bergeijk, Eersel en Reusel-De Mierden- eind 2018 ingestemd met een aantal kostenbeheersingsmaatregelen om tot meer grip op de uitgaven van de jeugdhulp te komen. De aanleiding was een toename van de totale uitgaven voor jeugdhulp in de Kempengemeenten met grote verschillen tussen de gemeenten en fluctuaties tussen de verschillende jaren. Dit heeft geleid tot onder andere een aantal regionale maatregelen om de uitgaven van de programmakosten in de grip te krijgen. Vanaf 1 februari 2019 heeft het CJG+ de Kempen op basis van de kostenbeheersingsmaatregelen, naast het LOT en het KTJ, het team Toegang geoperationaliseerd. Alle cliënten met een hulpvraag krijgen vanuit dit team een intake. Na de intake wordt bepaald of de cliënt recht heeft op jeugdhulp bij een externe jeugdhulpaanbieder, het CJG+ (ondersteuning of training), of dat voorliggende voorzieningen voldoende houvast bieden voor het gezin. Ook zijn in de Kempen en in de regio van de inkooporganisatie vanaf 2018 kostenbeheersingsmaatregelen ingezet. De resultaten van deze maatregelen zijn vooralsnog onzeker. 

Cultureel Centrum Den Herd Bladel
Met vaststelling van de Centrumvisie op 20 december 2018 heeft de gemeenteraad besloten om de mogelijkheden voor gemeenschapshuis Den Herd aan de Markt te onderzoeken. De uiteindelijke realisatie van die
ambitie kan alleen als er gebouwelijke positie is aan de Markt waarin de gemeenschapshuisfunctie daadwerkelijk kan worden ondergebracht. Met het principe-akkoord voor verwerving van de Rabobank aan de Markt in Bladel is hierop geanticipeerd. 

Vorming Sociaal Huis/Vorming Afdeling Maatschappelijke Dienstverlening
In de vorming van een Afdeling Maatschappelijke Dienstverlening binnen de SK zien wij een mooie aanleiding om een nieuwe front-office voor het totale sociaal domein te realiseren. In navolging van onze Belgische buurgemeenten noemen we dat “Sociaal Huis Bladel”. Dit wordt de toegang tot alle ondersteuningsvragen in het sociale domein (Wmo, Jeugdhulp, P-wet inkomensondersteuning). Hier zal ook de interne afstemming van de verschillende domeinen plaats gaan vinden zodat we, nog beter dan nu,  een integraal ondersteunings(gezins) plan kunnen aanbieden aan onze burgers. Het voornemen van een Sociaal Huis Bladel zal naar verwachting begin 2020 worden geconcretiseerd. Vooralsnog gaan we, behoudens eventuele incidentele voorbereidingskosten, uit van een budgettair neutrale realisatie en uitvoering van het Sociaal Huis Bladel.

Het Praktijkhuis
Centrale doelstelling van het Praktijkhuis is het aanbieden van een inhoudelijk programma aan volwassenen met een afstand tot de arbeidsmarkt uit de gemeente Bladel, om ze meer te stimuleren om deel te nemen aan de samenleving.

 IJslands preventiemodel
De ervaringen met het IJslandse preventiemodel (pilot 2018 – 2021) leren gemeenten en partners samen te werken aan preventie. Het integrale en community gericht werken krijgt steeds meer vorm. Een nieuw aanbod op vrijetijdsbesteding is ontwikkeld en bleek het in tijden van COVID mogelijk om snel activiteiten voor jongeren op te zetten. Het gaat niet alleen om het voorkomen van middelengebruik, maar vooral over de samenleving en de sociale omgeving van onze kinderen.

Evidence based (beleid gebaseerd op cijfers) is de cruciale succesfactor van het preventie model. Eind 2020 is opnieuw een vragenlijst afgenomen in alle vierde klassen van het voortgezet onderwijs. Dit jaar is ook so-vso school De Groote Aard aangesloten op de pilot. Begin 2021 worden de resultaten verwacht en kan opnieuw de balans worden opgemaakt hoe het met onze jeugd is gesteld, qua middelengebruik maar onder mee ook sociaal-emotioneel. De verwachting is dat de resultaten ook uniek inzicht geven op het welbevinden van jongeren in corona-tijd.

 Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (Wvggz)
Vanaf 1 januari 2020 zijn de meldings- en triagefunctie en het verkennend onderzoek ten behoeve van de Wvggz bij afdeling Maatschappelijke Dienstverlening (MD) van de GRSK belegd. De hoorplicht in het kader van de Wvggz is per diezelfde datum belegd bij Vcare en de burgemeester heeft Vcare gemachtigd om de hoorfunctie uit te voeren. Er is in 2020 een minimaal aantal meldingen binnengekomen bij MD, wat in lijn lag met de verwachtingen.

  Jeugd 
Het Meerjarenbeleidskader jeugdhulp in de Kempen 2020-2024 is in het eerste kwartaal van 2020 door alle betrokken gemeenten vastgesteld en daarmee de start van een nieuwe periode. Deze kenmerkt zich door het oppakken van acties gekoppeld aan de actielijnen zoals uitgewerkt in dit kader. Mooie voorbeelden hiervan zijn het opstarten van de pilot “Samen Doen, jeugdhulp in de school” gericht op het intensiveren van de samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp. Een jeugd en gezinswerker is een aantal dagdelen fysiek werkzaam in de school waardoor signalering, ondersteuning en normalisering vroegtijdig en afgestemd met ondersteuning vanuit school kan plaatsvinden. De opgedane ervaringen dienen als basis voor het verder uitrollen van deze werkwijze over alle scholen in de Kempen in 2021. De pilot “Ehealthy in de Kempen”, waarbij jeugdhulpverlening geboden kan worden middels online modules, werd door de Corona maatregelen breed uitgerold over het CJG+ de Kempen. In totaal hebben er in 2020 zo’n 123 cliënten van het CJG+ de Kempen gebruik gemaakt van online hulpverlening. De pilot wordt begin 2021 geëvalueerd. Verder stond het jaar 2020 in het teken van het vernieuwen van de contracten voor specialistische jeugdhulp die vanwege Covid-19 onder druk kwam te staan en is uitgesteld naar 2022. Dat betekende een omslag van nieuwe contracten naar verlenging van de contracten met aanbieders van specialistische jeugdhulp.

 Grip op het Sociaal Domein (uitvoering jeugd)
De stijgende kosten voor Jeugdhulp en Wmo blijven een aandachtspunt, ook in de Kempen. Om meer grip te krijgen op deze kosten is door de gemeenten een opdracht geformuleerd. De opdracht betreft inzicht te verschaffen in en aanbevelingen te doen hoe ‘de grip’ verbeterd kan worden op deze uitgaven. Voor het onderdeel Jeugdhulp heeft dit al geresulteerd in een preventie scan waarbij preventieve maatregelen en voorliggende voorzieningen (voorliggend aan specialistische jeugdhulp) in kaart zijn gebracht.

 Cultureel Centrum Den Herd Bladel

- Aankoop Rabobank t.b.v. Den Herd naar de markt 

Op 1 oktober 2020 heeft het transport plaatsgevonden van het Rabobankgebouw aan de Markt in Bladel. De gemeente is per die datum formeel eigenaar geworden van het voormalige Rabobankgebouw.

- Verbouwing Rabobank t.b.v. Den Herd 

Op 14 september 2020 is architectenbureau GROUPA uit Rotterdam na een zorgvuldige Europese aanbestedingsprocedure aangesteld voor het ontwerp van een nieuwe Den Herd aan de Markt in het voormalige Rabobankgebouw. Meteen na de aanstelling is een begin gemaakt met het programma van wensen van alle beoogde gebruikers. Met dank aan de inzet van het bestuur van Den Herd (als lid van het Projectteam Den Herd-gemeente) en de flexibiliteit van alle verenigingen en organisaties die een plek gaan krijgen in Den Herd aan de Markt lag er, ondanks alle coronamaatregelen, vlak voor kerst al een eerste schetsontwerp voor een nieuwe Den Herd aan de Markt.

 Vorming Sociaal Huis/Vorming Afdeling Maatschappelijke Dienstverlening
In 2020 heeft de organieke invulling van een Sociaal Huis Bladel concreter vorm gekregen met de aanstelling in gemeentedienst van een Ouderenconsulent en een Mantelzorgondersteuner. Samen met de gemeentelijke Vrijwilligersondersteuner (nieuwe invulling in 2021) en de gemeentelijke Jeugdcoach (nieuwe invulling 2021) vormen zij een belangrijke voorpost in het beoogde Sociaal Huis Bladel. Kenmerkend aan hun functies is dat zij onafhankelijk werken (van bv de Afdeling Maatschappelijk Dienstverlening) met als doel een zo optimaal, en als het kan zo lokaal, mogelijk ondersteuningsaanbod voor jong tot oud.  Bij de aanstellingsprocedure van de Ouderenconsulent in 2020 zijn overigens goede ervaringen opgedaan met het betrekken van burger(s)partijen bij deze gemeentelijke selectieprocedure, tot en met zitting in de sollicitatiecommissie (door de 5 Bladelse Kbo’s). Mogelijk dat dit in de toekomst ook voor andere gemeentelijke functies zinvol is.

 Het praktijkhuis
In 2020 is onder andere ingezet op de uitbreiding van het inhoudelijke programma in het Praktijkhuis. Zo organiseren we sinds eind 2019 een bedrijfslunch waarmee een praktijksituatie wordt gerealiseerd voor de deelnemers binnen de leerlijn Horeca. Daarnaast is het Praktijkhuis dit jaar in samenwerking met KempenPlus gestart met “tip top naar de job”, voor mensen uit het gehele werkgebied van KempenPlus. Dit is een afgeslankte vorm van het landelijke initiatief “dress for succes” wat mensen in een uitkeringssituatie de mogelijkheid biedt om zich gratis professioneel te kleden voor een sollicitatiegesprek. Zodra de Coronasituatie het toelaat, pakken we deze initiatieven weer op.

Veruit de meeste deelnemers zijn actief binnen de leerlijn detailhandel, ofwel de Praktijkwinkel en alle elementen daar omheen. Het is een kringloopwinkel waar deelnemers van het Praktijkhuis tweedehandsproducten en zelfgemaakte producten verkopen. Deelnemers leren nieuwe vaardigheden en doen werkervaring op waardoor ze beter mee kunnen doen in de maatschappij. Daarnaast vergroten zij zo hun zelfredzaamheid en welbevinden.

 Realisatie (incl. inrichting omgeving) MFA Hapert
In 2020 hebben we de aanbesteding voor de bouw van de nieuwe MFA afgerond. Dat heeft geresulteerd in een opdracht aan BMV Bouwbedrijf uit Veldhoven. BMV heeft 2020 vervolgens nodig gehad om de op Voorontwerp-niveau gedefinieerde uitvraag nader uit werken tot een uitvoeringsgereed plan waarop de omgevingsvergunning kon worden afgegeven. Daarnaast zijn allerlei voorbereidende maatregelen getroffen, zoals de sloop van een schoolgebouw en de voormalige pastoorswoning. Oplevering is bepaald op 1 april 2022, zodat de accommodatie medio 2022 gebruiksklaar zal zijn. Gedurende het bouwproces zullen door de opdrachtgever / gemeente een aantal directieleveringen worden verzorgd. De voorbereiding daarop heeft eveneens in 2020 plaatsgevonden, in nauw overleg met de aannemer. Het gaat daarbij om zaken zoals de omgeving van het MFA-gebouw en de aanschaf van meubilair. Ook de toekomstige hoofdgebruikers zijn in 2020 bij deze parallelle trajecten nauw betrokken geweest. Aanbesteding en uitvoering vindt in 2021 plaats.

Hierna lichten we de voortgang van de in uitvoering zijnde investeringen nader toe:

 Verduurzaming en vervanging installaties gemeentelijke gebouwen
Bij de perspectiefnota 2020 zijn diverse kredieten beschikbaar gesteld voor de verduurzaming en vervanging van technische installaties van onderstaande gemeentelijke gebouwen. 
• Verduurzaming MFA D’n Anloop
• Verduurzaming MFA de Poel
• Vervanging installaties MFA de Poel

Door de nasleep van de COVID-19 crisis en capaciteitsproblemen bij BIZOB (inkoop) hebben de voorbereidingen en aanbestedingen van deze projecten de nodige vertraging opgelopen. In 2020 zijn voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. De uitvoering en afronding van het merendeel van deze projecten staat gepland voor het 1e halfjaar 2021.  De restantkredieten zullen bij de jaarrekening 2020 worden overgeheveld naar het dienstjaar 2021.

  Bouw overkapping bij MFA Hoogeloon
Voor de realisatie van een overkapping aan de achterzijde van MFA D’n Anloop is ten behoeve van materialen (o.a. van verenigingen) en de vervanging van een toegangsdeur in 2019 een krediet beschikbaar gesteld. De overkapping is reeds in 2019 gerealiseerd. De inpandige wijziging (deurverbreding) is in 2020 uitgevoerd. het krediet kan met een geringe onderschrijding bij de jaarrekening 2020 worden afgewikkeld.

 Realisatie MFA Hapert
In 2020 zijn ontwerp-, advies- en overige voorbereidingskosten gemaakt voor een totaalbedrag van circa € 1.875.000,-. De restantkredieten zullen bij de jaarrekening 2020 worden overgeheveld naar het dienstjaar 2021.

 Aankoop en verbouwing Rabobank
Op 1 oktober 2020 heeft de levering van de panden Markt 5-7 van de Rabobank aan de gemeente plaatsgevonden voor een aankoopbedrag van € 3.000.000,-. De gemeente is hiermee nu dus formeel eigenaar van het Rabobankpand aan de Markt in de kern Bladel. In het 4e kwartaal 2020 is de architect gestart met het opstellen van het programma van eisen en het schetsontwerp. Voor het honorarium van de architect (en bijkomende ontwerpkosten) is een krediet van € 600.000,- beschikbaar gesteld. Het restantkrediet zal bij de jaarrekening 2020 worden overgeheveld naar het dienstjaar 2021.

 Grip op het Sociaal Domein (uitvoering jeugd)
De stijgende kosten voor Jeugdhulp en Wmo blijven een aandachtspunt, ook in de Kempen. Om meer grip te krijgen op deze kosten is door de gemeenten een opdracht geformuleerd. De opdracht betreft inzicht te verschaffen in en aanbevelingen te doen hoe ‘de grip’ verbeterd kan worden op deze uitgaven. 

 Vorming Sociaal Huis/Vorming Afdeling Maatschappelijke Dienstverlening
In 2020 heeft de organisatorische invulling van het Sociaal Huis meer vorm gekregen zoals beschreven bij 'Wat hebben we gedaan'. Dit proces loopt door na 2020.

 Het praktijkhuis
Diverse activiteiten zijn door het coronavirus niet of gedeeltelijk doorgegaan. Daarnaast heeft KempenPlus het afgelopen jaar weinig nieuwe bijstandscliënten aangemeld bij het Praktijkhuis. Vanwege de uitvoering van de Tozo door KempenPlus is dan ook op diverse terreinen werk blijven liggen. Op 1 januari 2021 zijn er 25 deelnemers actief in het Praktijkhuis, een jaar geleden waren dat er 33. Redenen voor uitstroom van deelnemers zijn divers, zoals uitstroom naar werk, verhuizing, nieuwe (re-integratie)afspraken met de klantmanager of langdurige ziekte.

Hieronder worden de meest actuele beleidsindicatoren uit de BBV-basisset gepresenteerd. Voor vergelijking met andere gemeenten verwijzen wij u naar de website www.Waarstaatjegemeente.nl (via de tegel “Besluit Begroting en Verantwoording”).

De navolgende verbonden partijen worden betrokken bij het realiseren van de geformuleerde doelstellingen:

• KempenPlus
• Samenwerking Kempengemeenten
• Gezondheidsdienst Brabant-Zuidoost
• Metropoolregio Eindhoven

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het gekost heeft?” Voor een nadere analyse wordt verwezen naar het "Overzicht van baten en lasten en toelichting".