Covid-19

Sinds het eerste kwartaal van 2020 houdt het Covid-19 virus niet alleen onze gemeente maar de hele wereld in zijn greep. Een virus wat zeer besmettelijk is en indien het tot uiting komt, zware griepverschijnselen vertoont eventueel gevolgd door overlijden van de patiënt. Hierdoor zijn overheden genoodzaakt geweest tot zware maatregelen: niet noodzakelijke reizen naar het buitenland waren of zijn verboden, scholen waren gesloten, werknemers worden gevraagd zoveel als mogelijk thuis te werken en bepaalde beroepsgroepen mochten hun werkzaamheden in het geheel niet uitvoeren.

Het is zeer ongewis wat de financiële effecten van de corona-crisis zijn op de begrotingen 2021/2022 en de meerjarenraming 2023-2025. We kunnen op dit moment de financiële effecten daarom nog niet volledig inschatten. In deze paragraaf hebben we wel getracht een zo volledig mogelijke inschatting gemaakt te hebben, waarbij aangetekend wordt dat de gevolgen van Jeugd, Wmo en Participatie nog niet in te schatten zijn. Die informatie zullen we t.z.t. van de GRSK en KempenPlus ontvangen.  Gelukkig worden we als gemeente voor een belangrijk deel gecompenseerd door het rijk voor de nadelige effecten die we ondervinden van de coronacrisis. De financiële gevolgen van de corona-crisis ramen wij daarom vooralsnog budgettair neutraal.

Steunpakket corona (algemene uitkering)

- Decembercirculaire
Via de algemene uitkering hebben we op basis van de decembercirculaire middelen ad € 130.000,- ontvangen van het rijk om een aantal extra gemeentelijke uitgaven op te kunnen vangen. 

We lichten ze in het kort toe:

- extra kosten verkiezingen i.v.m. Covid-19
Het kabinet stelt € 28.000,- beschikbaar om de gemeente te compenseren voor de extra kosten bij de Tweede Kamerverkiezing 2021 als gevolg van de coronamaatregelen. De extra kosten hangen onder meer samen met aanvullende kosten voor de inrichting van stemlokalen, voor het mogelijk moeten huren van alternatieve locaties die in de coronacrisis beter geschikt zijn om als stemlokaal in te richten, voor toegankelijkheid van die locaties en voor de aanvullende werkzaamheden die gemeenten moeten doen ter voorbereiding van de verkiezingen.

- cultuurmiddelen
Culturele instellingen die door de gemeente worden ondersteund, komen door de coronacrisis in de problemen, omdat activiteiten niet kunnen doorgaan en eigen inkomsten dalen. Met deze extra middelen wordt de gemeente in staat gesteld om deze belangrijke instellingen te ondersteunen en zo de lokale culturele infrastructuur in stand te houden. Deze middelen ad € 62.000 zetten we in 2021 in daar waar de culturele infrastructuur van de gemeente de steun het hardst nodig heeft.

- re-integratie van bijstandsgerechtigden, reguliere dienstverlening / intensivering
We ontvangen deze extra middelen zodat we de reguliere dienstverlening op peil kunnen houden nu de instroom in de bijstand toeneemt. Daarnaast ontvangen we in 2021 een tijdelijke impuls voor re-integratie die de gemeente in staat stelt om de dienstverlening aan mensen die nu als gevolg van de crisis de bijstand instromen te intensiveren. Persoonlijk contact is belangrijk om hen vanuit een uitkeringssituatie naar werk te begeleiden. 

- gemeentelijk schuldenbeleid / bijzondere bijstand
Een toename van de armoede- en schuldenproblematiek wordt als gevolg van corona verwacht. De extra middelen die we ontvangen ad € 26.000,- stelt de gemeente in staat om de inwoners waar nodig van dichtbij te blijven ondersteunen.

- 4e compensatiepakket: maartbrief
Na het verschijnen van de decembercirculaire 2020 heeft het kabinet aanvullende maatregelen genomen ter compensatie van de financiële gevolgen van de coronacrisis. 

- voorschoolse voorziening peuters
Gemeenten ontvangen van het Rijk middelen om een bepaalde groep ouders die kosten hebben gemaakt voor kinderopvang tijdens de sluiting van de opvang van 16 december tot 8 februari te vergoeden. Het betreft ouders die in deze periode een eigen bijdrage hebben betaald voor de gemeentelijke regelingen rondom kinderopvang. 

- bijzondere bijstand / TONK 
De Tijdelijke Ondersteuning voor Noodzakelijke Kosten (TONK) is bedoel voor huishoudens die door de huidige omstandigheden te maken hebben met een onvoorzienbare en onvermijdelijke terugval in hun inkomen, en die daardoor noodzakelijke kosten niet meer kunnen voldoen en waarvoor andere regelingen niet of onvoldoende solaas bieden(vorm van bijzondere bijstand). Dat geldt bijvoorbeeld voor werknemers die hun baan verliezen en geen recht (meer) hebben op een uitkering, of voor zelfstandigen die vanwege de coronamaatregelen hun opdrachten zien verdwijnen maar geen aanspraak op de Tozo kunnen maken. 

- jongerenwerk jeugd
Om jongeren uit bepaalde risicogroepen te benaderen en te bereiken wordt de huidige extra inzet van jongerenwerk uit het Jeugdpakket verlengd tot eind 2021. Het kinder- en jongerenwerk speelt ook een signalerende rol op het gebied van psychische problemen of huiselijk geweld. 

- perspectief jeugd en jongeren
Voor jongeren is het essentieel om elkaar fysiek te kunnen ontmoeten. Met een Jeugdpakket wil het kabinet een impuls aan gemeenten geven om samen met jongeren, lokale organisaties en de evenementensector volledig coronaproof kleinschalige activiteiten te programmeren op het gebied van cultuur, sport en andere zinvolle vrijetijdsbesteding. 

- mentale ondersteuning jeugd
Jongeren hebben behoefte aan laagdrempelige ondersteuning voor mentaal welzijn. Het kabinet zet daarom samen met gemeenten in op het organiseren van activiteiten om mentale weerbaarheid van jongeren te versterken, door bijvoorbeeld: geven van trainingen, zoals weerbaarheidstrainingen, inzet op extra coaching van jongeren, inrichten van meer inloophuizen waar jonge ervaringsdeskundigen andere jongeren hulp bieden voor mentale ondersteuning, inrichten van buddyprojecten waarbij jongeren gekoppeld worden aan een leeftijdsgenoot voor mentale steun. 

- activiteiten en ontmoetingen jeugd
Jongeren hebben behoefte aan laagdrempelige ondersteuning voor mentaal welzijn. Daarom zet het kabinet samen met gemeenten in op het organiseren van activiteiten om mentale weerbaarheid van jongeren te versterken, door inzet op meer mogelijkheden tot ontmoeting in (tijdelijk onbenutte) ruimten zoals bibliotheken, buurthuizen, wijkcentra, sporthallen en evenementenhallen beter en veilig te benutten voor sociale en ondersteuningsactiviteiten. 

- bestrijden eenzaamheid ouderen
Eenzaamheid is door corona toegenomen. Op lokaal niveau zetten gemeenten met lokale partners al in op het bestrijden van eenzaamheid, maar nog niet iedereen wordt persoonlijk bereikt. Het kabinet stelt middelen ter beschikking zodat – via gemeenten en lokale partners – kan worden ingezet op onder meer extra contact met ouderen, extra helpende handen (zoals boodschappen doen), inzet op verbinding tussen mensen en extra inzet op zingeving. 

- extra begeleiding kwetsbare groepen
De coronacrisis maakt dat de levens van iedereen met begeleiding er heel anders uitziet: dagbesteding gaat soms niet door (horeca is bijvoorbeeld gesloten), er komen minder mensen langs, niet iedereen begrijpt de maatregelen even goed. Ook is er meer begeleiding en ondersteuning nodig voor mensen met andere beperkingen. Bijvoorbeeld kwetsbare mensen met een medische aandoening die zeer bang zijn besmet te raken gezien de risico’s dat deze besmetting fataal kan zijn of zeer ernstige consequenties kan hebben. Dit maakt dat extra ondersteuning nodig is zodat lokaal kan worden geïnvesteerd. 

- afvalverwerking
Door de coronacrisis hebben gemeenten zowel extra kosten gemaakt als inkomsten gemist met betrekking tot afvalinzameling. Met name het restafval is, door onder andere het thuiswerken, in hoeveelheid gegroeid. Veel gemeenten hebben contracten gesloten met een variabele prijs voor de verwerking hiervan. Deze prijs is door de brede toestroom, gestegen. Tegelijkertijd ontvangen de gemeenten voor andere afvalstromen een vergoeding. Maar omdat deze stromen zijn toegenomen, is de vergoeding hiervoor gedaald. Voor de financiële compensatie van de hogere kosten en gemiste inkomsten van afvalverwerking wordt € 33.000 toegevoegd aan de algemene uitkering.

- Tozo-regeling
Als onderdeel van het maatregelenpakket van het kabinet ten behoeve van ondersteuning van zelfstandigen gedurende de coronacrisis, ontvangen gemeenten een specifieke doeluitkering. Dit betreft de regeling “Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige zelfstandigen (Tozo)”. Deze regeling heeft tot doel om gedurende een periode van drie maanden zelfstandigen tijdelijk in hun levensonderhoud te laten voorzien en biedt de mogelijkheid van het verstrekken van een lening voor bedrijfskapitaal waarmee zelfstandigen hun bedrijf tijdens de corona-pandemie in stand kunnen houden. De huidige Tozo-regeling loopt tot en met 30 juni 2021, maar niet uitgesloten is dat deze nog een vervolg krijgt. KempenPlus voert de regeling uit voor de gemeente. De Tozo-regeling is voor de gemeenten budgettair neutraal. 

- TONK-regeling
Inwoners kunnen per 1-4-2021 met terugwerkende kracht voor de periode 1-1-2021 tot 30-6-2021 gebruik maken van de Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten (TONK). Dit zal voor 2021 zorgen voor hogere lasten in de bijzondere bijstand. De gemeente wordt door het rijk in twee tranches gecompenseerd voor de kosten van TONK. In dit bedrag zijn de uitvoeringskosten inbegrepen. 

- Ondersteuning toezicht en handhaving
Van het ministerie van Justitie en Veiligheid is voor 2021 een bijdrage ontvangen van € 72.000,- in het kader van de ondersteuning van handhaving en toezicht. Deze bijdrage zal worden ingezet voor de inhuur van extra toezichthouders op diverse terreinen. We hebben een specifieke uitkering van het rijk ontvangen van € 72.000,- ter bestrijding van de kosten die we maken voor extra ondersteuning , handhaving en toezicht in het kader van de corona. We kunnen hiermee capaciteit inhuren om de handhavers (met name BOA’s) te ontlasten met hun drukke takenpakket. 

De totale compensatie bedraagt dan € 1.525.000,-. Deze middelen zonderen we af voor de dekking van de hiervoor genoemde beleidsonderdelen. Voor een specificatie verwijzen wij naar onderstaande tabel.