Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

Gemeente Bladel voert een solide financieel beleid. We doen geen uitgaven die we niet kunnen betalen en kiezen voor goede lange termijn investeringen. Door realistisch te begro-ten en regelmatig te rapporteren, houden we grip op onze financiën. We spannen ons in om de gemeentelijke lasten voor onze inwoners op een laag niveau te houden. 

Meerjarenprogramma

Terug naar navigatie - Meerjarenprogramma

Aanpassing rentepercentage
Op basis van de financiële kaderstelling (R21.006.02) houden we - in geval van consolidatie - rekening met een percentage voor de kapitaalmarktrente van 1,0%. In de begroting 2021 waren we nog uitgegaan van een percentage van 1,25%. Deze aanpassing brengt voor het meerjarenprogramma lagere rentelasten met zich.

Herijking van het gemeentefonds  
De uitkering uit het gemeentefonds is een bepalende factor in de lokale financiën. Een belangrijk onderdeel van de herziening van de financiële verhoudingen is de herijking van het gemeentefonds. Op 3 februari jl zijn de voorlopige uitkomsten van de herverdeling van het gemeentefonds gepubliceerd op de website van de rijksoverheid. Deze uitkomsten vloeien voort uit onderzoekgegevens van 2017. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft toen ook, mede namens de staatssecretaris van Financiën, een adviesaanvraag over de herijking van het gemeentefonds ingediend bij de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). Inmiddels heeft de ROB ook laten weten nog veel vragen te hebben over het voorstel. Op liefst 25 punten vraagt de ROB het ministerie van BZK om nadere toelichting voordat een advies afgegeven kan worden. De adviesraad zet zowel vraagtekens bij de onderbouwing als bij de uitkomsten van het voorstel. Of de voorgenomen herijking van het gemeentefonds in deze vorm doorgaat is daarmee nog lang niet zeker. Na ontvangst van het ROB-advies wordt ook de VNG nog geconsulteerd. Dat zal plaatsvinden op basis van geactualiseerde maatstafgegevens en een geactualiseerde omvang van de clusters waaruit de verdeling is opgebouwd. Dit leidt ongetwijfeld nog tot verschuiving in de herverdeeleffecten. 

Deze herijking is door het huidige kabinet geplaatst in een breder perspectief van financiële en bestuurlijke verhoudingen en de financiële positie van gemeenten. Naast de verdeling en de omvang van het gemeentefonds zijn ook de nog lopende gesprekken met gemeenten over onder andere de toereikendheid van de financiering van de jeugdzorg daarbij van belang. Dat geldt ook voor de verruiming en modernisering van het gemeentelijk belastinggebied en de evaluatie van de normeringssystematiek. Maar ook op het gebied van klimaat liggen, ook voor gemeenten, grote opgaven met een fiks prijskaartje. Dat geldt eveneens voor de opschalingskorting. Die is nu bevroren, maar de verwachting is dat afschaffing eveneens op de onderhandelingstafel van een nieuw kabinet zal komen te liggen. Ook dat kan gevolgen hebben voor de herijking. Daarover moet het volgende kabinet besluiten. 

Op basis van deze voorlopige uitkomsten zijn de financiële effecten voor onze gemeente aanzienlijk gunstiger ten opzichte van waar we in de begroting 2021 nog van uit waren gegaan. Hoewel het voorlopig nadelig financieel effect ca € 28.000,- bedraagt willen we deze vooralsnog fixeren op € 100.000,- in verband met de mogelijke verschuiving in de herverdeeleffecten, zoals hiervoor aangegeven. In de meerjarenraming waren we nog uitgegaan van een aanzienlijke hogere korting van € 521.000,- (€ 25,- per inwoner). 

De besluitvorming over de invoering van de nieuwe verdeling wordt ook overgelaten aan het volgende kabinet en daardoor is de voorgestelde invoeringsdatum verschoven naar 1 januari 2023. De formatie van een nieuw kabinet verloopt ook niet zo (voor)spoedig als gehoopt. De kans dat er in de komende meicirculaire duidelijkheid wordt gegeven over de herijking van het gemeentefonds en verruiming van de omvang van het gemeentefonds achten wij zeer klein. Er is ook nog geen enkele garantie dat de komende septembercirculaire die gewenste duidelijkheid wel gaat geven. Wanneer er na het publiceren van de septembercirculaire, maar in ieder geval voor vaststelling van de begroting 2022, toch officiële berichtgeving (inclusief bijbehorende cijfermatige uitwerking) komt van het ministerie van BZK over het gemeentefonds, dan zullen wij u hiervan tijdig in kennis stellen zodat u dit kunt betrekken bij uw besluitvorming over de begroting 2022.

De gevolgen van de herijking blijven dus nog steeds als een onzekerheid boven het hoofd hangen.

Heroverweging extra verhoging OZB-tarieven
In de begroting 2021 gingen we er nog van uit dat we geconfronteerd zouden worden met aanzienlijke nadelige herverdeeleffecten als gevolg van de herijking van het gemeentefonds, zoals hiervoor toegelicht. Deze nadelige effecten zouden grote invloed op onze financiële positie hebben. Nadeel wat volledig veroorzaakt wordt door (voorgenomen) rijksbeleid. Om de gevolgen van de herijking op te vangen was in de meerjarenraming het beleidsvoornemen opgenomen om de tarieven voor de onroerende zaakbelastingen daarvoor extra te verhogen. Dit betekende een gefaseerde extra verhoging van de OZB-tarieven van 6,40% (2022), 9,40% (2023) en 12,40% (2024 en volgende). Nu de financiële nadelen voor onze gemeente enerzijds blijken mee te vallen en anderzijds door de extra autonome groei van de algemene uitkering (met name door extra inwoners en woningen) stellen wij voor om het beleidsvoornemen van de extra OZB verhoging meerjarig volledig terug te draaien. Wij willen onze burgers en ondernemers niet meer belasten dan strikt noodzakelijk.

Onderuitputting kapitaallasten
De onderuitputting heeft betrekking op de mutaties als gevolg van het administratief doortrekken van investeringen naar 2025 op basis van geldende kaderstelling, evenals de herprioritering van een aantal voorgenomen en nieuwe investeringen. Voor een totaal beeld wordt verwezen naar bijlage III. In dit overzicht wordt het meerjarenprogramma weergegeven na verwerking van de mutaties uit deze perspectiefnota.

A/B omschrijving investeringen budgettaire lasten / baten
(bedragen x € 1.000,-) 2021 2022 2023 2024 2025 2021 2022 2023 2024 2025
A aanpassing rentepercentage van 1,25% naar 1,0% 1 12 19 25 28
A algemene uitkering: stelpost herverdeling gemeentefonds 521 424 426 426
A onroerende zaakbelastingen: correctie extra verhoging tarieven -269 -395 -521 -521
A onderuitputting kapitaallasten 97 263 382 -26 71
totaal lasten algemene dekkingsmiddelen 98 527 430 -96 4

Bijstelling budgetten

Terug naar navigatie - Bijstelling budgetten

Toelichting bijstelling budgetten

Actualisatie rente / afschrijving
Betreft actualisatie van de rentelasten over het vreemd vermogen.  In de raadsvergadering van 25maart jl is de nota 'waarderen, activeren en afschrijven van vaste activa 2021' vastgesteld. De afschrijvingstermijnen zijn afgestemd op de reële verwachtingen voor de toekomstige gebruiksduur van het object. Gelet hierop is besloten om de afschrijvingstermijnen voor de aanleg van wegen, tunnels, viaducten e.d. te verlengen van 40 jaar naar 50 jaar en de reconstructie/rehabilitatie van wegen, pleinen e.d. van 25 jaar naar 50 jaar. Daarnaast wordt voor een beperkt aantal objecten rekening gehouden met een restwaarde, waarbij de restwaarde wordt gebaseerd op de 'individuele kernmerken per actief'. Dit leidt tot lagere afschrijvingslasten. In de huidige meerjarenraming is rekening gehouden dat de nieuwbouw van basisschool De Vest en de realisatie van MFA Hapert al met ingang van 2021 afgeschreven worden. Omdat deze eerst in 2021 of 2022 gerealiseerd zijnullen komen worden de geraamde afschrijvingslasten hiervan voor 2021 en 2022 afgeraamd. Op grond van het vastgestelde afschrijvingsbeleid wordt gestart met afschrijven volgend op het jaar van gereedkomen van het object.

Vennootschapsbelasting
Op basis van een voorlopige aanslag Vpb houden we rekening met een hogere Vpb-last van € 12.000,-.

Opbrengsten OZB
In 2021 moeten we rekening houden met een lagere belastingopbrengst van eigenaren en gebruikers van woningen en niet-woningen van circa € 28.000,-. Deze lagere opbrengst wordt voornamelijk veroorzaakt door een hogere leegstand per 1 januari 2021. De opbrengst onroerende zaakbelastingen wordt vanaf 2022, op basis van de vastgestelde financiële kaderstelling (zie R21.006.02) met een (nagecalculeerd) inflatiecorrectie van 1,40% verhoogd. Daarnaast wordt de opbrengst geactualiseerd als gevolg van de doorwerking van de hogere WOZ-waarden (als gevolg van bijgestelde planning) voor meer nieuw- en verbouw van woningen en niet-woningen.

Algemene uitkering
De algemene uitkering uit het gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeente. Het geld dat via de algemene uitkering wordt ontvangen is vrij inzetbaar. De algemene uitkering wordt door het rijk op grond van bepaalde verdeelsleutels toegerekend aan de gemeenten. De algemene uitkering is doorgerekend op basis van de bijgestelde uitgangspunten met betrekking tot woningbouw, WOZ-waarden, inwonersaantallen, uitkeringsgerechtigden enz. Dit leidt tot hogere geprognosticeerde uitkeringen. Bij de financiële kaderstelling (zie R21.006.02) is rekening gehouden met een aanzienlijke toename van  inwoners en woningen. Dit heeft positieve doorwerking naar de algemene uitkering. De extra uitkering in 2025 wordt ook veroorzaakt door de doorwerking van de autonome groei (in de huidige meerjarenraming was hier nog geen rekening mee gehouden).

Zoals bekend heeft het rijk een zeer groot pakket van maatregelen genomen om de nadelige effecten van het coronavirus zo veel als mogelijk op te kunnen vangen. In 2021 hebben we hiervoor (voorlopig) € 478.000,- ontvangen. Deze middelen hebben we volledig af te zonderen voor de dekking van de hogere lasten en gemiste inkomsten van de betreffende beleidsvelden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de raadsmededelingen R20.158 en R21.049.

De VNG heeft in april intensief overleg gevoerd met het rijk over de financiële tekorten op jeugd en de noodzaak van compensatie. Door het rijk is toegezegd extra uitkeringen toe te voegen aan de algemene uitkering (worden opgenomen in de meicirculaire) om de acute problemen in de jeugdzorg aan te pakken.  Op basis van een algemene inschatting houden we vooralsnog rekening met een extra uitkering van € 422.000,-. Onder andere voor meer inzet en regie op het voorkomen en aanpakken van wachttijden van (regionaal) ingekochte specialistische jeugdzorg en het breder invoeren van een Praktijk Ondersteuner Huisartsenzorg (POH) voor jongeren met lichte GGZ-problematiek. Het biedt echter nog niet de noodzakelijke oplossing voor de structurele financiële problemen en het is geen antwoord op de gezamenlijke inhoudelijke uitdagingen om tot een goed functionerend stelsel voor kinderen en jongeren te komen. In afwachting van de actualisatie van Maatschappelijke Dienstverlening houden we rekening met een stelpost van € 200.000,- voor extra jeugdzorgactiviteiten (zie sociaal domein). Een belangrijk deel van de financiële tekorten op jeugd zijn immers opgevangen via de algemene middelen.

De definitieve uitkering uit het gemeentefonds wordt eerst bij de meicirculaire 2021 bekend gemaakt. Nadat wij de meicirculaire voor onze gemeente doorgerekend hebben zullen wij de financiële consequenties hiervan ter kennis brengen aan uw raad, zodat deze betrokken kunnen worden bij de besluitvorming over deze perspectiefnota.

Stelpost lonen en prijzen / onvoorziene uitgaven
Wij hebben de post onvoorziene uitgaven eenmalig verlaagd met € 6.000,-. Met deze verlaging worden eenmalige exploitatie-uitgaven tot genoemd bedrag gedekt. Het restant van de post onvoorziene uitgaven bedraagt dan nog € 7.000,-, welke aangewend kan worden voor de dekking van eenmalige onvoorziene lasten in het tweede halfjaar 2021. Daarnaast kan de stelpost lonen en prijzen met de aangegeven bedragen verlaagd worden met de aangegeven bedragen, omdat diverse producten in deze perspectiefnota inflatoire aangepast zijn.

Uitvoering Wet WOZ
Vanaf 1 januari 2022 is het verplicht dat de WOZ-taxaties van woningen zijn gebaseerd op de gebruiksoppervlakte. Om er voor te zorgen dat de WOZ-administratie tijdig beschikt over betrouwbare gebruiksoppervlakten voor alle relevante WOZ-deelobjecten bij woningen en de uitvoering van de reguliere controles van de (primaire) objectkenmerken van alle woningen is in 2019 en 2020 een externe kracht ingehuurd. Ter afronding van dit project zal deze inhuur nog gedurende het 1e halfjaar 2021 nodig zijn, waarvoor een raming van € 25.000,- wordt opgenomen. 

De autonome ontwikkelingen voor het bestaande beleid hebben pro saldo het navolgende verloop:

omschrijving i/s budgettaire voordelen / nadelen
(bedragen x € 1.000,-) 2021 2022 2023 2024 2025
actualisatie rente kort en lang geld s -13 128 108 164 184
actualisatie afschrijvingen obv nieuw afschrijvingsbeleid s 818 1.090 447 423 440
vennootschapsbelasting s -12
onroerende zaakbelastingen: indexering tarieven / actualisatie woz-waarden s -28 68 56 10 65
algemene uitkering actualisatie accressen en maatstaven s -59 382 516 633 951
algemene uitkering:compensatiepakket coronamaatregelen i 478
algemene uitkering:aanvullende stelpost voor jeugdzorg s 422
stelpost onvoorziene uitgaven s 6
stelpost loon- en prijsmutaties s 56 69 96 139 139
taxatiekosten WOZ s -7 -7 -7 -7 -7
uitvoering Wet Woz: inhuur personeel i -25
overige kleine afwijkingen s 1 1
mutaties algemene dekkingsmiddelen 1.637 1.731 1.216 1.362 1.772
(- = nadeel en + = voordeel)

Samenvatting financiële consequenties

Terug naar navigatie - Samenvatting financiële consequenties

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het mag kosten?”

Begroting Wijziging Begroting 2021 Mutatie meerjarenraming
2021 ppn na wijziging 2022 2023 2024 2025
Lasten
algemene dekkingsmiddelen -751 n 1.095 v 344 v 1.684 v 1.083 v 746 v 932 v
Totaal lasten -751 n 1.095 v 344 v 1.684 v 1.083 v 746 v 932 v
Baten
algemene dekkingsmiddelen 37.851 v 641 v 38.492 v 574 v 563 v 520 v 844 v
Totaal baten 37.851 v 641 v 38.492 v 574 v 563 v 520 v 844 v
Geraamd saldo van baten en lasten 37.100 v 1.736 v 38.836 v 2.258 v 1.646 v 1.266 v 1.776 v
(- = nadeel en + = voordeel)