Inleiding

Najaarsnota op hoofdlijnen

Terug naar navigatie - Najaarsnota op hoofdlijnen

Hierbij bieden wij u de najaarsnota 2022 aan. Zoals in de planning en controlcyclus is opgenomen, wordt de gemeenteraad twee keer per jaar middels de perspectiefnota en de najaarsnota geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot afwijkingen op beleid, op de middelen en bedrijfsvoeringsaspecten, met een voorstel tot bijsturing en wijziging van de begrotingen 2022 en 2023. Door middel van deze rapportage worden bijstellingen van budgetten en investeringskredieten aan u voorgesteld. Het betreffen mutaties die voortvloeien uit besluiten van het college of de raad die in de periode juli 2022 tot en met september 2022 zijn genomen. Daarnaast is van enkele budgetten al duidelijk dat het begrote bedrag niet aansluit bij de verwachte kosten of opbrengsten. 
Deze najaarsnota geeft ook een vooruitblik op de jaarrekening 2022 (geprognosticeerde rekeningresultaat 2022), die het college in het voorjaar van 2023 aan uw raad zal aanbieden.

De najaarsnota is te benaderen via https://bladel.begrotingsapp.nl/. Wij hebben ervoor gekozen de najaarsnota vooral te richten op de financiële ontwikkelingen en in mindere mate op de beleidsmatige ontwikkelingen binnen de beleidsvelden en paragrafen.

Coronavirus

Terug naar navigatie - Coronavirus

Nederland is open. We zijn beter tegen het virus beschermd, door vaccinaties, booster- en herhaalprikken en de opgebouwde immuniteit. Maar het virus is er nog steeds. Daarom moeten we blijven opletten en elkaar helpen zodat we elkaar niet besmetten. Het blijft dus voor iedereen verstandig om zich nog steeds aan de adviezen en maatregelen te houden die de verspreiding van het coronavirus beperken. De coronamaatregelen zijn voor een belangrijk deel afgeschaald.

De samenleving open houden is het uitgangspunt van de lange termijnaanpak corona. Daarbij zijn er twee gelijkwaardige doelen: sociaal-maatschappelijke en economische continuïteit en vitaliteit en het toegankelijk houden van de zorg voor iedereen. Om het virus in toom te houden heeft iedereen - overheid, bedrijven, instellingen en de inwoners van Nederland - een verantwoordelijkheid. Dat benadrukt minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in de aanpak die aan de Tweede Kamer is gestuurd.

Informatie prijsstijgingen

Terug naar navigatie - Informatie prijsstijgingen

Als gevolg van de enorme prijsstijgingen van veel grondstoffen en materialen vragen ondernemers aan hun opdrachtgever (de gemeente) om de tarieven aan te mogen passen. Sectoren waar Bizob deze signalen van doorkrijgt, zijn vooral de Grond-, Weg- en Waterbouw, Utiliteitsbouw en Vervoer. De Uniforme administratieve voorwaarden (UAV en UAV-GC) en het Burgerlijk Wetboek bieden de mogelijkheid om hier onder voorwaarden in mee te gaan. Kort samengevat zeggen die bepalingen: wanneer de ondernemer niet wist, niet had kunnen weten of niet had moeten weten dat er een situatie kon ontstaan waarin er sprake is van extreme prijsstijgingen én de prijsverhoging ook niet door zijn eigen doen of laten is veroorzaakt, dan kan de kostenstijging voor vergoeding in aanmerking komen.

Volgens Bizob wordt in de meeste branches gesproken van een aanzienlijke prijsstijging wanner de kostenstijging leidt tot een stijging van 5% of meer van de opdrachtwaarde. Deze waarde gaat uit van het feit dat een opdrachtnemer ook een zeker ondernemersrisico heeft. Voor inkooptrajecten waarbij sprake is van tariefstijging door overmacht, volgen we het advies van Bizob. Op deze manier hanteren we als regio dezelfde uitgangspunten en lijn, wat zorgt voor kracht bij de argumentatie richting opdrachtnemers.

Vertrekpunt meerjarenperspectief

Terug naar navigatie - Vertrekpunt meerjarenperspectief

Startpunt voor de najaarsnota 2022 is het financieel meerjarenperspectief volgend uit de ontwerpbegroting 2023, aangevuld met de mutaties uit de 1e begrotingswijziging 2023 (dit is inclusief de financiële gevolgen van de septembercirculaire 2022). Na de 5e begrotingswijziging 2022 was er voor 2022 (exclusief meicirculaire) een begrotingsoverschot voorzien van € 1.525.000,-. In meerjarig perspectief bezien sluit de meerjarenraming met een overschot van € 1.070.000,- in 2026, waarvan een structureel overschot van € 1.037.000,- en een incidenteel overschot van € 33.000,-.

Geact.meerjarenperspectief 2022 2023 2024 2025 2026
(bedragen x 1.000,-)
structureel:
begrotingsresultaat na 5e wijziging 2022 (excl.meicirc) v 2.005
saldo ontwerpbegroting 2023-2026 v 2.961 v 2.399 v 3.390 v 804
mutaties 1e begrotingswijziging 2023 (incl/septembercirc.) v 717 v 327 v 22 v 233
structureel meerjarenperspectief v 2.005 v 3.678 v 2.726 v 3.412 v 1.037
incidenteel:
begrotingsresultaat na 5e wijziging 2022 (excl.meicirc) n -480
saldo ontwerpbegroting 2023-2026 n -150 n -133 n -153 v 33
mutaties 1e begrotingswijziging 2023 (incl/septembercirc.)
incidenteel meerjarenperspectief n -480 n -150 n -133 n -153 v 33
totaal begrotingsresultaat v 1.525 v 3.528 v 2.593 v 3.259 v 1.070
- = nadeel en + = voordeel

Mutaties meerjarenprogramma

Terug naar navigatie - Mutaties meerjarenprogramma

In het meerjarenprogramma hebben we financiële bijstellingen doorgevoerd, waarbij het afschrijvingsbeleid afgestemd wordt op de 'handreiking verduidelijking structurele en incidentele baten en lasten', alsmede gaan we voor de opbrengsten van een aantal latende locaties uit van bijgestelde planningen. Daarnaast worden een beperkt aantal aanvullende kredieten voorgesteld. Voor de uitvoering van de herinrichting N284 ramen we op advies van de provincie een hoger noodzakelijke investeringsbedrag voor 2026 van € 800.000,-. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de betreffende hoofdtaakvelden.

(bedragen x 1.000,-) 2022 2023 2024 2025 2026
structurele mutaties meerjarenprogramma v 199 n -50 n -3 n -3 n -22
incidentele mutaties meerjarenprogramma n -132
totaal mutaties meerjarenprogramma v 67 n -50 n -3 n -3 n -22
(- = nadeel en + = voordeel)

Autonome structurele mutaties najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome structurele mutaties najaarsnota

Deze najaarsnota geeft, gezien het tijdstip van totstandkoming, globaal een indicatie van de verwachte uitkomst bij de jaarstukken 2022. De afwijkingen op de ramingen worden bij de verschillende hoofdtaakvelden / beleidsvelden nader toegelicht. De geprognosticeerde autonome afwijkingen in het dienstjaar 2022 zijn zowel incidenteel als structureel van aard.  De belangrijkste structurele oorzaken zijn:

structurele afwijkingen nadeel voordeel
- griffie: formatie-uitbreiding x
- legesopbrengsten reisdocumenten x
- uitvoering opnieuw verbinden: vrijval 2022 x
- wet open overheid: formatie-uitbreiding x
- gemeentehuis: extra kapitaallasten a.g.v. verhoging krediet x
- hogere inhuur personeel wegens ziekte / vervanging en kwartiermaker VTH (2022) x
- hogere algemene uitkering o.b.v. mei- en septembercirculaire (2022) x
- lagere algemene uitkering o.b.v. correctie septembercirculaire (2023-2026) x
- actualisatie rente en afschrijvingen: a.g.v. herprioritering investeringen x
- toezicht veiligheid en lokale orde: extra capaciteit (BOA's) x
- verkeersregelingen: uitvoering verkeersvisie x
- toeristenbelasting huidig jaar i.v.m. corona x
- subsidie muzikale vorming (2022) x
- beheer sportparken x
- hogere beheerkosten openbaar groen( 2022) x
- subsidie muzikale vorming (2022) x
- hogere kosten openbaar groen (KempenPlus) x
- rijksbijdrage tbv inkomensvoorzieningen (2023) x
- diverse uitgaven inkomensvoorzieningen KempenPlus x
- diverse uitgaven Maatschappelijke Dienstverlening voor jeugdzorg, minimabeleid en Wmo x
- ongediertebestrijding (2022) x
- omgevingswet / kwaliteitsborging bouw (budget vanuit algemene uitkering) x
- bouw- en woningtoezicht (lagere doorbelasting kosten VTH) x

Autonome incidentele mutaties najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome incidentele mutaties najaarsnota

De belangrijkste incidentele oorzaken zijn:

incidentele afwijkingen nadeel voordeel
- voorziening voormalige wethouders aanvulling x
- grondverkopen openbaar groen x
- gemeentehuis: inventaris / tijdelijke vervanging koelinstallatie x
- hogere algemene uitkering: aanvulling compensatie inkomstendervingen 2021 x
- correctie extra afschrijving en sloopkosten Het Palet x
- afrekening SPUK-stimulering sport 2021toeristenbelasting afrekening vorig jaar x
- vrijval budget bouwschuren / rijksbijdrage verhuurders sportaccommodatie COVID-19 x
- vrijval budgetten coronamaatregelen 2021 / afrekening BBZ vorig jaar x
- correctie extra afschrijving en sloopkosten Den Tref / Den Herd x
- subsidie duurzame energie particulieren x
- uitvoering duurzaamheid (2022) x
- verbeurde dwangsommen x
- voorziening tekorten grondexploitatie: sport- en recreatiegebied Egyptische Poort x
- schadevergoeding Ruimte-voor-Ruimte x
- uitvoering kwaliteit buiengebied (2022) x
- verkoop twee panden minus afwaardering x
- diverse mutaties reserves: dotaties x

Autonome mutaties totaal najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome mutaties totaal najaarsnota

Ook hebben we (delen van) budgetten, waarvan nu al duidelijk zal zijn dat ze in 2022 niet of niet volledig tot uitgaven zullen leiden, vrij laten vallen in 2022.  De autonome mee- en tegenvallers (inclusief mei- en septembercirculaire voor 2022) hebben dan pro saldo het volgende effect op het meerjarenperspectief:

(bedragen x 1.000,-) 2022 2023 2024 2025 2026
mutaties najaarsnota structureel (incl.reserves) v 1.181 n -298 n -404 n -395 n -440
mutaties najaarsnota incidenteel (incl. reserves) v 178 n -10
totaal mutaties perspectiefnota v 1.359 n -308 n -404 n -395 n -440
(- = nadeel en + = voordeel)

Geactualiseerd meerjarenperspectief

Terug naar navigatie - Geactualiseerd meerjarenperspectief

Gezien het tijdstip van de najaarsnota kan globaal een indicatie gegeven worden van de verwachte uitkomst bij de jaarstukken 2022 en die bedraagt € 2.950.000,- positief. Voor de goede orde tekenen we hierbij aan dat de verwachte uitkomst voor 2022 tot stand is gekomen op basis van inschattingen en uitgangspunten naar de inzichten per eind september 2022, hetgeen betekent dat het werkelijke jaarresultaat mogelijk nog afwijkingen zal vertonen. Bij de jaarrekening 2022 zal verdere analyse plaatsvinden. Uiteraard zullen zich tot het opmaken van de jaarstukken 2022 nog ontwikkelingen voordoen, die een negatief of positief effect kunnen hebben op het hier gepresenteerde resultaat. Dit leidt bij het opmaken van de jaarstukken uiteraard nog tot aanvullende afwijkingen. In meerjarig perspectief bezien, sluit de meerjarenraming met een structureel overschot van € 576.000,-.

De mutaties leiden tot het volgende meerjarenperspectief:

Geact.meerjarenperspectief 2022 2023 2024 2025 2026
(bedragen x 1.000,-)
structureel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2022 (excl.meicirc) v 2.005
saldo ontwerpbegroting 2023-2026+ 1e begr.wijz. 2023 v 3.678 v 2.726 v 3.412 v 1.037
mutaties meerjarenprogramma v 199 n -50 n -3 n -3 n -22
autonome mutaties najaarsnota v 1.181 n -298 n -404 n -395 n -439
structureel meerjarenperspectief na najaarsnota a v 3.385 v 3.330 v 2.319 v 3.014 v 576
incidenteel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2022 (excl.meicirc) n -480
saldo ontwerpbegroting 2023-2026+ 1e begr.wijz. 2023 n -150 n -133 n -153 v 33
mutaties meerjarenprogramma n -132
autonome mutaties najaarsnota v 177 n -10
incidenteel meerjarenperspectief na najaarsnota b n -435 n -160 n -133 n -153 v 33
totaal begrotingsresultaat a+b v 2.950 v 3.170 v 2.186 v 2.861 v 609
reeds geraamde mutaties algemene reserve n -1.524 n -3.528 n -2.593 n -3.258 n -1.070
aanvullende mutaties tlv / tgv algemene reserve n -1.426 v 358 v 407 v 397 v 461
- = nadeel en + = voordeel

Conclusie

Terug naar navigatie - Conclusie

In deze najaarsnota zijn ten aanzien van de budgetten de belangrijkste (dreigende) tekorten of overschotten op jaarbasis 2022 geanalyseerd. Overige afwijkingen zijn op dit moment buiten beschouwing gelaten en komen bij de jaarstukken aan de orde. Er is derhalve nog sprake van onzekerheden die bij de jaarstukken uiteraard nog leiden tot aanvullende afwijkingen.

Het begrotingsresultaat 2022 is aanzienlijk verbeterd. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn hiervoor in een tabel weergegeven, waarvan een hogere algemene uitkering zondermeer de belangrijkste oorzaak is. Ten opzichte van de prognose in de ontwerpbegroting 2023 (inclusief de doorwerking van de financiële gevolgen van de septembercirculaire 2022) verslechtert ons financieel meerjarenperspectief vanaf 2023 en verder als gevolg van de structurele doorwerkingen van een aantal tegenvallers. Ook ons weerstandsvermogen is meer dan voldoende om onze risico's op te kunnen vangen. Kortom: Bladel is een financieel gezonde gemeente.

Wij hebben in de ontwerpbegroting 2023 reeds rekening gehouden met extra structurele uitkeringen uit het gemeentefonds als compensatie voor de stijgende kosten voor jeugdzorg. Hiervoor hebben wij in de begroting vanuit behoedzaamheid rekening gehouden met 75% extra uitkering van de bedragen uit de berekening van arbitragecommissie jeugdzorg. 

Op 9 augustus 2022 heeft de VNG een bericht "Afspraken jeugdmiddelen in meerjarenraming" gepubliceerd. Hieruit blijkt dat het Rijk, de VNG en het IPO voor de jaren 2024, 2025 en 2026 zijn overeengekomen dat gemeenten de resterende 25% extra rijksbijdragen voor jeugdzorg (dus 100%) in de begroting 2023 mogen opnemen. Verder zijn afspraken gemaakt over de aanvullende besparing van structureel € 511 miljoen, waarbij de Rijksoverheid de verantwoordelijkheid heeft om deze besparing in te vullen met (wettelijke) maatregelen. Er wordt in samenspraak met de VNG gezocht naar maatregelen om ook aan deze additionele ombuiging invulling te geven en die gemeenten in dat geval dus wel moeten doorvoeren. Omdat deze extra middelen officieel nog niet beschikbaar gesteld zijn en er nog geen (wettelijke) maatregelen genomen zijn, mede afhankelijk van besluitvorming van het Rijk, hebben wij er, zoals in de begroting 2023 reeds toegelicht, voorzichtigheidshalve voor gekozen om met deze aanvullende afspraken nog geen rekening te houden. Eerst op het moment dat hierover meer duidelijkheid bestaat zullen wij deze (voordelige) financiële gevolgen in één van de volgende P&C-documenten opnemen. Invulling van de aanvullende besparing zal t.z.t. in nauwe samenspraak met Maatschappelijke Dienstverlening gerealiseerd moeten worden.

Voor de volledigheid merken wij hierbij op dat de toegekende en de toe te kennen extra uitkering voor jeugdzorg vooral bezien moet worden in het licht van onvoldoende compensatie voor de uitvoering van jeugdzorg vanuit de afgelopen jaren. De afgelopen jaren zijn de uitgaven voor jeugdzorg door de stijgende vraag doorlopend gestegen, terwijl daar onvoldoende compensatie van het Rijk tegenover stond. Om deze stijgende vraag voor jeugdzorg in te kunnen passen in onze meerjarenraming hebben wij hiervoor eerder andere middelen moeten inzetten. Deze zijn ten laste van de begrotingsresultaten gebracht met als gevolg dat op andere terreinen beleidsinitiatieven getemporiseerd moesten worden. Het is daarom onzes inziens niet nodig om bóvenop die hogere jeugduitgaven dan de volledige extra jeugduitkering te leggen.

Wij verwachten dat in het voorjaar 2023 hierover meer duidelijkheid komt en wat de definitieve financiële gevolgen zullen worden voor onze gemeente.

Ons college wil ook naar de toekomst toe vanuit een stabiel financieel kader, zoals dat nu voorligt, blijven opereren. Uw raad wordt gevraagd deze financiële stabiliteit mee vorm te geven. Wij verwachten dat u met deze nota verdere invulling kunt geven aan uw controlerende en kaderstellende rol.

Burgemeester en wethouders van Bladel
de secretaris,                                             de burgemeester,
drs. E.L.C.M. Mol                                     ir. R.P.G. Bosma