8. Volksgezondheid en milieu

Elke burger krijgt een gelijke kans op een gezond leven, ongeacht zijn sociaal economische status. Het leefmilieu in onze gemeente is gezond. Als gemeente willen een gezond leefmilieu en in het bijzonder de zorg voor milieu, reiniging, afvalstoffenverwijdering en riolering bevorderen en in stand houden. Uitgangspunt is dat de vervuiler betaalt.

Uitvoering GRP 
Op basis van de financiële kaderstelling (23.04421) houden we - in geval van consolidatie - rekening met een percentage voor de kapitaalmarktrente van 3,00%. In de begroting 2023 waren we nog uitgegaan van een percentage van 0,75%. Deze aanpassing brengt voor het meerjarenprogramma hogere rentelasten met zich. De kapitaallasten van de genoemde investeringen zijn op basis hiervan aangepast. Tevens worden op basis van het vigerende beleid de geplande investeringen voor 2027 toegevoegd aan de planperiode. De lasten worden verdisconteerd in de rioolheffingen.

We ontvangen van de provincie een financiële bijdrage voor het project "Klimaatbestendige gebiedsinrichting De Sleutel" van € 181.000,-, welke is gericht op het uitvoeren van klimaatadaptiemaatregelen. Wij stellen voor om hiermee het reeds beschikbaar gestelde krediet "Waterbergingsgebied nabij industriegebied Bladel" te verhogen.

De mutaties vanuit het meerjarenprogramma hebben pro saldo het navolgende verloop:

Toelichting bijstelling budgetten

Basisgezondheidszorg
Op basis van de ontwerpbegroting 2024 van de GGD Brabant-Zuidoost (zie R23.031 / 23.08765) waarin de integratie van de JGZ 0-4 jaar is opgenomen, stijgt de gemeentelijke bijdrage. De stijgingen worden voornamelijk veroorzaakt door reguliere loon- en prijsstijgingen.

Preventieakkoord
We hebben van het rijk een specifieke uitkering van € 41.000,- (waarvan € 21.000,- restant 2022) ontvangen welke bestemd is voor de uitvoering van het door de kerngroep ondersteuningsprogramma Lokale Preventieakkoorden VNG goedgekeurde preventieakkoord of preventieaanpak. De activiteiten waarvoor de uitkering wordt verleend, moeten uiterlijk zijn verricht op 31 december 2023. Deze activiteiten staan vermeld in het lokale preventieakkoord of preventie-aanpak. Deze lokale Preventieakkoorden en aanpakken richten zich op het terugdringen van roken, problematisch alcoholgebruik en overgewicht. De middelen zonderen we hiervoor af.

Bijdrage werkgroep AED
Het college is voornemens om aan de AED-werkgroep subsidie te verstrekken voor onderhoud ‘plus’ van AED’s. Op dit moment krijgt de werkgroep subsidie voor het onderhoud van de AED’s, maar het advies is nu om deze subsidie per AED, naast jaarlijkse indexering, te verhogen zodat de werkgroep een reserve kan opbouwen om in de toekomst AED’s te gaan vervangen. Het definitieve subsidiebedrag en de subsidievoorwaarden worden verwerkt bij de begroting 2024.

Programma "Nu niet zwanger"
Het programma "Nu Niet Zwanger" ondersteunt mensen in kwetsbare situaties een bewuste keuze te maken over het moment van hun kinderwens, zodat zij niet onbedoeld zwanger worden. Nu Niet Zwanger past binnen het ingezette beleid Lokaal Gezondheidsbeleid / Kansrijke Start. Het programma heeft een looptijd van  vier jaar.

Afvalinzameling
Met betrekking tot afvalinzameling is in 2023 sprake van de volgende financiële mutaties:
•    hogere lasten KempenPlus ruimen grofvuil en spullendoos Netersel: € 20.000,- 
•    hogere lasten KempenPlus ruimen zwerfvuil en glasbakken (indexering): € 10.000,-
•    hogere opbrengsten oud papier: € 30.000,-
•    raming budget voorbereiding grondstoffencentrum: € 40.000,-
•    lagere kapitaallasten vanwege het besluit om grond op het Kempisch Bedrijvenpark voor het grondstoffencentrum niet meer aan te schaffen: € 4.000,-
Als gevolg van deze financiële mutaties zal het negatief saldo van € 35.000,- ten laste van de voorziening egalisatie afvalstoffenheffing worden gebracht. Deze wordt verrekend met de egalisatievoorziening afvalstoffenheffing. 

Riolering en waterzuivering
Vanwege het succes van het project NK Tegelwippen en de ter zake inmiddels ontvangen afrekeningen 2022 wordt voorgesteld om het budget 2023 eenmalig te verhogen met een bedrag van € 100.000,- ten laste van de voorziening riolering. Hiermee kunnen particulieren ook dit jaar weer tuinen gaan ontharden/NK tegelwippen. Ook willen we meer ontharden in de openbare ruimte. Dit zorgt ervoor dat er minder regenwater naar het riool afstroomt en dus ook minder het rioolsysteem belast. Verder zal er ook minder schoon hemelwater gereinigd hoeven te worden bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie.  Verder draagt het binnen de doelen van het GRP bij om het grondwater aan te vullen. 

Aanpak energiearmoede
We hebben van het rijk in 2022 een specifieke uitkeringen ad € 285.000,- ontvangen om hiermee de aanpak van energiearmoede te kunnen bekostigen. Hiervan is in 2022 € 144.000,- besteed. Het restant ad € 141.000,- wordt via de balans ten gunste van de exploitatie verantwoord om hiermee de kosten van 2023 te dekken. Deze uitkering wordt verstrekt onder voorwaarde dat deze middelen worden besteed aan ondersteuning van huishoudens (huurders en eigenaar bewoners) met een laag besteedbaar inkomen die te maken hebben met hoge energielasten als gevolg van gestegen energieprijzen in combinatie met de lagere energetische kwaliteit van de woningen. De gemeente kan de middelen die met deze beschikking beschikbaar worden gesteld gericht inzetten om deze huishoudens in een kwetsbare positie vanwege de gestegen energielasten op korte termijn te ondersteunen bij het nemen van maatregelen om de energierekening te verlagen. De besteding van deze middelen moet op 31 december 2023 afgerond zijn. Het is niet toegestaan de middelen als financiële compensatie uit te keren. Hiervoor wordt verwezen naar hoofdtaakveld sociaal domein.

Specifieke uitkering voor uitvoeringskosten klimaatakkoord
Op 27 februari 2023 is de Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE) gepubliceerd. Het kabinet trekt tot en met 2025 € 1,04 miljard uit om gemeenten en provincies te ondersteunen bij hun rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. We ontvangen hiervan voor 2023 € 410.000,-, 2024 € 414.000,- en voor 2025 € 417.000,-. De specifieke uitkering mag twee jaar ‘vooruit geschoven’ worden, dat wil zeggen: later besteden. De specifieke uitkering voor 2024 kan dus ook in 2025 en 2026 worden besteed. Hiermee krijgen we een zekere flexibiliteit bij het opstellen, prioriteren en uitvoeren van het klimaatprogramma’s. Het gaat om de navolgende 5 sectoren:
(1) gebouwde omgeving,
(2) elektriciteit,
(3) mobiliteit,
(4) industrie, en
(5) overig, zoals een leidinggevende of een recruiter.

De specifieke uitkering is bedoeld voor apparaatskosten, zoals salariskosten, inhuur van externen, of beleidsonderzoeken. Maximaal 10% van de specifieke uitkering mag besteed worden aan andere zaken – wel gerelateerd aan apparaatskosten – zoals communicatiematerialen, technisch onderzoek en registratiesystemen. 

Klimaatadaptie
In de door de raad in december 2022 vastgestelde Kadernota Klimaatadaptatie zijn in de benodigde financiële middelen aangegeven voor een 4-tal activiteiten om uitvoering te geven aan het klimaatadaptatiebeleid. In 2021 heeft uw raad keuzes gemaakt t.a.v. klimaatadaptie. Hierin heeft u richting gegeven om nieuw klimaatadaptiebeleid te ontwikkelen.  Op basis hiervan hebben we structurele budgetten opgenomen van € 160.000,-. Daarnaast hebben we aanvragen voor subsidies lopen. Zodra we de betreffende toekenningsbeschikkingen ontvangen hebben dan zullen we die aanvullend opnemen in een volgend P&C-document.

Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB)
De ODZOB heeft in opdracht van de gemeente Bladel het geluidsaneringsproject “Bladel” uitgevoerd. Het project is inmiddels volledig afgerond. Na afrekening van de VTB-subsidie voor dit project door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft onlangs ook een afrekening plaatsgevonden van de advieskosten die door de ODZOB voor dit project in rekening zijn gebracht bij de gemeente Bladel. Op basis van deze afrekening hebben wij een bedrag van € 13.000,- van de ODZOB terugontvangen. 
Lonen en prijzen stijgen ieder jaar, er is sprake van inflatie. Goederen en diensten worden duurder, de kosten van personeel stijgen door de nieuwe CAO. Om dezelfde werkzaamheden op hetzelfde niveau te kunnen blijven uitvoeren, dienen inkomsten en uitgaven met elkaar in evenwicht te blijven. Voor de Metropoolregio Eindhoven betekent dit dat de inwonerbijdragen voor Regionale opgaven, Brainport Development en het RHCe jaarlijks worden geïndexeerd conform een vastgestelde systematiek. Op basis van de (financiële) uitgangspunten welke door het Algemeen Bestuur vastgesteld werden is de indexering inwonerbijdrage vastgesteld op 3,56% ten opzichte van het begrotingsjaar 2023 (2022-2023 was 2,23%). Zie voorts  R23.027. De bijdrage aan de ODZOB stijgt ingaande 2023 structureel met € 42.000,- als gevolg van indexeringen en tariefstijgingen. Als gevolg van de in de Kaderbrief aangeven ontwikkelingen zal de bijdrage in 2024 en 2025 stijgen met circa € 137.000,- en in 2026 en 2027 met circa € 144.000,- ten opzichte van de huidige ramingen in onze meerjarenbegroting. 

De autonome ontwikkelingen voor het bestaande beleid hebben pro saldo het navolgende verloop:

• Lokaal gezondheidsbeleid Bladel 2018-2021
• Omgevingsvisie 1.1. 
• Woonvisie gemeente Bladel 2016, actualisatie 2018
• Kempische Visie op Wonen 2019-2023
• Kadernota Grondstoffen "Samen op weg naar een Circulaire Kempengemeenschap"
• GRP 2021-2025
• Kadernota energie en klimaat 

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het mag kosten?”