6. Sport, cultuur en recreatie

Bladelse inwoners zijn tevreden over de voorzieningen in de eigen woonomgeving op het gebied van sport, cultuur en recreatie, ze zijn tevreden over de mate waarin ze maatschappelijk kunnen participeren hierin en ze nemen in toenemende mate verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving.
Binnen het hoofdtaakveld sport, cultuur en recreatie worden activiteiten ontplooid die bijdragen aan het gewenste imago en aan de promotie van onze gemeente en activiteiten gericht op een recreatieve, gezonde en educatieve tijdbesteding van inwoners en bezoekers van onze gemeente. Hierbij gaan we uit van de eigen kracht van inwoners en participatie en betrokkenheid hierbij van maatschappelijke organisaties en netwerken. De gemeente heeft hierbij de regierol.

Korfbalverenigingen Hapert en Hoogeloon / herontwikkeling sportpark Casteren: SPUK-sport
De wetgever heeft met ingang van 1 januari 2019 de btw-vrijstelling aangepast naar aanleiding van Europese jurisprudentie. De dienstverlening van de gemeente die bestond uit het ‘geven van gelegenheid tot sportbeoefening’ is vanaf 2019 vrijgesteld van de heffing van btw. De btw op de bouw- en exploitatiekosten van de gemeentelijke (binnen en buiten) sportaccommodaties is dan een kostenpost, doordat het recht op aftrek van btw verloren gaat. Hierdoor ontstond er een financieel nadeel. Om dit btw-nadeel te compenseren is de “Regeling specifieke uitkering stimulering sport” (afgekort SPUK-sport) geïntroduceerd. Het is compensatie van de btw-last van 21% en het vervallen van de btw-baat ad 9%. De rijksuitkering wordt bepaald op 17,5% van de ingediende begroting. Omdat de gezamenlijke gemeentelijke aanvragen het macro beschikbare rijksbudget overstijgen wordt het beschikbare bedrag naar rato van de aanvragen uitgekeerd. Wij gaan, gelet op de indicaties vanuit vorige jaren, vooralsnog uit van een pro rato percentage van 80%. Bij de sport gerelateerde investeringen hebben wij met deze rijksuitkering alsnog rekening gehouden. In de jaarstukken moet hierover via de SiSa verantwoording worden afgelegd aan het Ministerie.

Accommodatie korfbalvereniging KVC Hapert
De voormalige korfbalverenigingen uit Hapert, Hoogeloon, Casteren en Netersel zijn opgegaan in één nieuwe vereniging: KVC Hapert. Het onderkomen van de korfbal te Hapert zal worden omgevormd tot een passend toekomstbestendig onderkomen voor deze nieuwe club. Hiertoe zijn binnen het MIP reeds ramingen opgenomen voor een totaalbedrag van € 534.000,- (2 x € 267.000,-). Daarnaast zijn eerder reeds kredieten beschikbaar gesteld voor de vervanging van installaties en verduurzaming ad € 211.000,- en staat in het MJOP een raming voor groot onderhoud van € 23.000,-. In totaal is inmiddels een bedrag van € 768.000,- beschikbaar. Vastgoedbeheer Nibag Groep heeft inzichtelijk gemaakt wat de uitbreiding / nieuwbouw zou kosten. Het totaal aan beschikbare middelen is niet toereikend. Invloeden van buitenaf ( o.a. corona, oorlog in Oekraïne, prijsstijgingen, levertijden, etc. ) hebben er toe geleid dat bijstelling van het ver-/nieuwbouwbudget noodzakelijk is. De stichtingskosten zijn becijferd op € 1.345.000,- incl. btw. Dit betekent dat aanvullend een extra investeringsbijdrage nodig is van € 577.000,-. Op grond van het gemeentelijk sportbeleid rekent de gemeente het tot haar taak om voor “basis-sporten” (waaronder korfbal) de sport gerelateerde voorzieningen te faciliteren en blijven de als niet sport-gerelateerde voorzieningen voor rekening van de gebruiker / vereniging. Zowel bij nieuwbouw als bij verbouw. Op grond van dit onderscheid zou de vereniging ongeveer 50% van de stichtingskosten moeten bekostigen, hetzij rechtstreeks, hetzij via het verdisconteren van de kapitaallasten in de verschuldigde huur. Vooralsnog is nog niet duidelijk in hoeverre de vereniging dit aandeel (volledig) zelf kan bekostigen. Overleg daarover moet nog plaatsvinden. In het vervolgtraject zal dus bezien moeten worden hoe de totale kosten kunnen worden bijgesteld om de plannen financieel haalbaar te maken. Daarbij zullen ambities en wensen mogelijk moeten worden bijgesteld, beleid moeten worden heroverwogen of anderszins in een deel van de dekking worden voorzien. Op dit moment wordt nog druk bezien in hoeverre bijstelling van de plannen mogelijk is. Vandaar dat bij de perspectiefnota 2023 voor de zekerheid wordt gevraagd de volledige ontbrekende middelen beschikbaar te stellen.   

Ver-/nieuwbouw accommodatie VV Casteren
Om het sportpark voor (de leefbaarheid van) Casteren te behouden en de investeringen in het onderkomen en de veldaccommodatie aan zo veel mogelijk inwoners ten goede te laten komen (niet alleen de voetbalclub) willen we het sportpark transformeren tot een toekomstbestendige voorziening, niet alleen voor sport maar wellicht ook andere activiteiten, evenementen , initiatieven die met deze accommodatie gefaciliteerd zouden kunnen worden. Voor het verduurzamen en het renoveren dan wel nieuwbouw van de bestaande accommodatie is in het MIP reeds rekening gehouden met een raming van € 363.000,- (planjaar 2022) en zijn daarnaast reeds kredieten beschikbaar gesteld voor de vervanging van installaties en verduurzaming ad € 228.000,-.  In totaal is inmiddels een bedrag van € 591.000,- beschikbaar.

Vastgoedbeheer Nibag Groep heeft voor ons de kosten van beide varianten (verbouw en nieuwbouw) doorgerekend. Hieruit blijkt dat de totale kosten gemoeid met deze varianten uiteindelijk niet zo ver uiteen lopen. Tevens is gebleken dat het totaal aan thans beschikbare middelen bij lange na niet toereikend is. Ook bij dit project leiden de prijs- en marktontwikkeling sinds de geraamde budgetten enkele jaren geleden werden opgevoerd, als gevolg van de toestand in de wereld (o.a. corona, oorlog in Oekraïne, prijsstijgingen, levertijden, etc.), tot een noodzakelijke bijstelling van de vereiste financiële mogelijkheden om de accommodatie toekomstproof te kunnen maken. De stichtingskosten van de nieuwbouwvariant, die de voorkeur geniet van alle betrokken partijen, bedragen € 1.375.000,- incl. btw. Dat betekent dat aanvullend op de thans beschikbare middelen een extra investeringsbijdrage nodig is van € 784.000,-. 

Op grond van het gemeentelijk sportbeleid komen enkel de sport gerelateerde voorzieningen voor rekening van de gemeente en blijven de als niet sport-gerelateerde voorzieningen voor rekening van de gebruiker / vereniging. Op grond van dit onderscheid zou de vereniging ongeveer 50% van de stichtingskosten moeten bekostigen, hetzij rechtstreeks, hetzij via het verdisconteren van de kapitaalslasten in de verschuldigde huur. Zij heeft direct aangegeven dit nooit te kunnen bekostigen. Op dit moment is niet duidelijk in hoeverre bijstelling van de plannen mogelijk is, vandaar dat bij de Perspectiefnota 2023 voor de zekerheid wordt gevraagd de volledige ontbrekende middelen beschikbaar te stellen.   

Kunstgrastrajecten Bladel en Hapert
-    Vervangen toplaag kunstgrasvoetbalvelden bij vv Bladella
De toplaag van de in 2011 aangelegde kunstgrasvoetbalvelden bij vv Bladella moeten worden vervangen, zo is uit recente kwaliteitsinspecties is gebleken. Voor het vervangen van de toplaag van de huidige twee kunstgrasvelden zijn reeds kredieten beschikbaar gesteld van in totaal € 500.000,-.  
-    Aanleg kunstgrasvoetbalveld bij vv Hapert
Via een motie van de coalitiepartijen BT, VHP en CDA werd op 4 november 2021 besloten het college opdracht te verlenen om de realisatie van zo’n veld in Hapert concreet uit te werken. Hiervoor is reeds een krediet van in totaal € 605.000,- beschikbaar gesteld.
-    Aanleg kunstgras-korfbalveld bij korfbalver. KVC Hapert
De voormalige korfbalverenigingen uit Hapert, Hoogeloon, Casteren en Netersel zijn uiteindelijk allen opgegaan in één nieuwe vereniging: KVC Hapert. Het voormalig onderkomen van korfbalvereniging Hapert wordt omgevormd tot één passende toekomstbestendige accommodatie, zowel gebouwelijk als qua veldvoorziening. 
-    Koppelen trajecten en begeleiding door Kybys
Om maximale efficiency en aanbestedingsvoordeel te behalen is het voornemen de hiervoor genoemde 3 kunstgrastrajecten te bundelen en als één opdracht in de markt te zetten. Voor de deskundige begeleiding van inventarisatie tot realisatie is ingenieursbureau Kybys ingeschakeld. Voor hun bijdrage (inclusief alle daarbij behorende onderzoeken) is opdracht verleend tot een bedrag van ca € 83.000,- exclusief btw. 
-    Actualiseren budgetten aan de hand van huidige marktsituatie en prijspeil
In het MIP is m.b.t. de 3 kunstgrastrajecten rekening gehouden met een totale uitgave van € 1.605.000,- incl. btw (€ 500K korfbal KVC / € 500K vv Bladella / € 605K vv Hapert) waaruit ook de kosten van Kybys bekostigd moeten worden. Kybys is gevraagd om gezien de overspannen markt- en prijsontwikkelingen afgelopen jaar, een actualisatie van de geraamde bedragen op te stellen. Het resultaat van deze update is de verwachting dat voor de 3 kunstgrastrajecten inclusief de begeleiding door Kybys in totaal € 2.100.000,- nodig zal zijn, ofwel ca € 500.000,- meer dan thans beschikbaar. Deze toename is voornamelijk het gevolg van de niet eerder geraamde kosten van Kybys en dat de renovatie van de bestaande velden in Bladel die flink duurder is dan verwacht (+ € 300K ). 
We stellen voor om het totaalkrediet ad € 2.100.000,- beschikbaar te stellen, zodat direct daarna in juli met de alsdan beschikbare middelen een aanbesteding kan worden gehouden, zodat nog in de (na-)zomer tot uitvoering kan worden overgegaan, waarbij de renovatie in Bladel de hoogste prioriteit geniet. De reeds eerder door uw raad beschikbaar gestelde kredieten worden hiermee dan tevens ingetrokken. De vrijval van de kapitaallasten hierdoor hebben we opgenomen bij de actualisatie van de rente- en afschrijvingslasten bij de algemene dekkingsmiddelen.

LUWA-toren
Actualisatie rentelasten o.b.v. financiële kaderstelling.

Renovatie sportvelden
In 2022 is het onderhoud van de sportvelden voor een periode van 5 jaar gegund aan een aannemersbedrijf. In de in de basisovereenkomst “Herstel en onderhoud sportvelden gemeente Bladel” opgenomen ramingen is voortaan ook het groot onderhoud c.q. de renovatie van de sportvelden opgenomen. In verband hiermee kunnen de in het MIP geplande investeringen voor de jaren 2023 tot en met 2026 komen te vervallen.  

Uitvoering groenbeheerplan
Op basis van het "Groenbeheerplan 2023-2032" worden de jaarlijkse investeringsramingen opgehoogd.

Vervanging speeltoestellen
In 2018 is het nieuwe speelruimtebeleid vastgesteld. In het daarvan onderdeel uitmakende uitvoeringsprogramma was een investeringsraming opgenomen voor de periode 2018 t/m 2026. De ramingen voor de jaren 2024 t/m 2026 ad resp. € 88.500,-, € 163.000,- en € 66.000,- zijn echter abusievelijk niet meer opgenomen in het MIP 2022-2026. Deze ramingen zijn thans opgenomen in het MIP 2023-2027 waarbij voor het jaar 2027 vooralsnog een raming van € 66.000,- is opgenomen in afwachting van de eerstvolgende actualisatie van het bestaande speelruimtebeleid. 

Exploitatiesubsidie zwembad Egyptische Poort
In de raadsvergadering van 7 juli 2022 heeft de raad het totaalplan Egyptische Poort voor kennisgeving aangenomen, waarbij een aantal deelprojecten vastgesteld zijn. Het college heeft de opdracht gekregen om het deelproject van de multifunctionele accommodatie met binnenzwembad verder uit te werken en voor de realisatie € 18 miljoen als B-rubricering op te nemen in de begroting. En het uitgewerkte plan met exploitatiebegroting, risico’s en programma van eisen voor de aanbesteding ter besluitvorming en toekenning van het krediet aan de gemeenteraad uiterlijk in Q1 2023 voor te leggen.
Het opstellen van het uitgewerkte plan heeft, door personele wisselingen, vertraging opgelopen. Reden om de realisatie van het binnenbad één jaar door te schuiven in de planning.

De mutaties vanuit het meerjarenprogramma hebben pro saldo het navolgende verloop:

Toelichting bijstelling budgetten

Openbare bibliotheek / Informatiepunt Digitale Overheid
Vanaf 1 januari 2023 wordt er door de minister van BZK jaarlijks een specifieke uitkering aan gemeenten verstrekt ten behoeve van onder meer het financieren van een lokale bibliotheek ten behoeve van het realiseren of in stand houden van de IDO’s (Informatiepunten Digitale Overheid). Voor Bladel bedraagt deze uitkering ca € 21.000,-. Op dit moment is er in iedere gemeente, aangesloten bij bibliotheek de Kempen, een IDO functie en sluiten we aan bij de doelgroepen, functies, activiteiten en werkwijze zoals in de handreiking voor de VNG. Deze uitkering zal worden doorbetaald aan bibliotheek de Kempen en staat los van de reguliere subsidie die de bibliotheek ontvangt en is een vergoeding voor de extra taak die zij opgelegd hebben gekregen vanuit het Rijk. Daarnaast stijgen de lasten vanwege een negatieve afrekening 2022 van het gasverbruik.  

Binnen- en buitensportaccommodaties
De exploitatielasten met betrekking tot de sportparken stijgen ingaande 2023 als gevolg van de actualisatie van de ramingen voor de onderhoudscontracten van de gemeentelijke gebouwen. Het onderhoud van de sportvelden is voor een periode van 5 jaar gegund aan een aannemersbedrijf. Op basis van de in de basisovereenkomst “Herstel en onderhoud sportvelden gemeente Bladel” opgenomen bepalingen is voor het jaar 2023 een indexering van 15,1% doorgevoerd (index grond-, weg- en waterbouw) alsmede een aannemersvergoeding voor 2023. Dit leidt tot een lastenverhoging.     

Ten behoeve van het traject aanleg kunstgrasvelden wordt voor 2023 een eenmalig budget van € 21.000,- nodig geacht voor aanvullende sportveldverlichting rondom deze velden. Toekomstige investeringen met betrekking tot sportveldverlichting zullen worden meegenomen bij de actualisatie van het huidige Beleidsplan en het bijbehorende beheerplan Openbare Verlichting. Bij de najaarsnota 2023 zullen de hiervoor benodigde investeringsramingen voor de jaren 2024 tot en met 2027 in beeld worden gebracht. 

De gemeente heeft in 2020 een erfpachtovereenkomst gesloten met opstalrecht ten behoeve van het bestaande binnenzwembad. De gemeente had reeds voor aanvang van het tot stand komen van de erfpachtovereenkomst de ambitie uitgesproken om een nieuw zwembad op het naast gelegen terrein van de Smagtenbocht te willen realiseren. Met het oog op voornoemde ontwikkelingen en het daartoe destijds (nog) te nemen raadsbesluit over de gebiedsontwikkeling Egyptische Poort, vonden we het niet wenselijk dat de exploitant, met betrekking tot de afspraken uit de erfpachtovereenkomst, de geplande Investeringen doet totdat het nieuwe zwembad is opgeleverd, behoudens die investeringen die de veiligheid en operationele continuïteit van de ex-ploitatie van de Smagtenbocht dienen te waarborgen. Exploitant heeft in 2021 kenbaar gemaakt om aan de wens van de gemeente tegemoet te komen en kon zich in afwachting van het raadsbesluit vinden in de door de gemeente voorgestelde schadeloosstelling van de extra (onderhoud)kosten en ingeschatte omzetderving die exploitant zou krijgen door het afzien van deze investeringen. In afwachting van de realisatie van het nieuwe zwembad bedragen de netto schadeloosstellingen voor de periode tot 2026 ca € 34.000,- per jaar.

Regionaal Sportakkoord
In het kader van de regeling Specifieke uitkering stimulering sport is door het Ministerie van VWS een uitkering van € 21.000,- verleend ten behoeve van de uitvoeringskosten lokaal sportakkoord voor het jaar 2023. Hiermee krijgen we wederom budget voor activiteiten op het gebied van gezonde leefstijlinterventies. Het gaat hierbij om de uitvoering van extra interventies, naast het al bestaande aanbod in de gemeente, gericht op de bevordering van een gezonde leefstijl. 

Tijdelijk onderkomen korfbal KV Bladella / handbalvereniging Saturnus
Wij zijn medio 2023 opnieuw met de huidige gebruikers van het sportpark (sportverenigingen) in overleg getreden over het actualiseren van de reeds eerder opgehaalde input over de noodzakelijke, gewenste en realistische aanpassingen en renovaties van ieders huidige onderkomen/accommodatie. Bezien wordt of die passen in de nog op te stellen planning voor de realisatie van het eindplan voor de sportverenigingen binnen het project Egyptische Poort. Voor dit project is m.b.t. de sportverenigingen een periode uitgetrokken van 12 jaar (2023-2035). Het mag duidelijk zijn dat sommige aanpassingen eerder gewenst en/of noodzakelijk zijn. Tot de tijd dat er duidelijkheid is over het eindplaatje van het project EP zal getracht worden met tijdelijke voorzieningen een oplossing te bieden voor de huidige problemen en tekortkomingen.    

Bekend is dat de (tijdelijke) oplossing m.b.t. het huidige (gecombineerde) onderkomen van de korfbalvereniging en de handbalvereniging geen verder uitstel duld. Met tijdelijke kleedlokalen kan tegemoetgekomen worden aan de gebruikswensen van de vereniging én de noodzaak tot verduurzamen. Ingeval van tijdelijke voorzieningen kan het huidig onderkomen worden gesloopt en wordt letterlijk en figuurlijk ruimte gecreëerd voor het uiteindelijke eindplan. Voor het huren van tijdelijke voorzieningen wordt gerekend met een bedrag van € 40.000,- per jaar (met éénmalig het eerste jaar een extra bedrag van € 10.000,- voor alle infra / aansluitingen e.d.). Vooralsnog wordt enkel een bijdrage gevraagd voor 2023/2024 (€ 50.000,-) en 2024/2025 (€ 40.000,-) er vanuit gaande dat tegen die tijd duidelijkheid bestaat over de plek van deze vereniging(en) binnen het eindplan van de Egyptische Poort.    

Openbaar groen / natuurbeheer
Het huidige contract met KempenPlus voor het onderhoud van de openbare ruimte liep t/m 31 december 2022. In het bestuurlijke overleg met gemeente Eersel, Bladel en Reusel-De Mierden is afgesproken om het contract met KempenPlus met 2 jaar te verlengen. KempenPlus heeft aangegeven deze verlenging niet meer voor de aanneemsom 2022 te kunnen realiseren en hebben op basis van marktconforme prijzen een nieuwe inschrijfstaat ingediend voor een totaalbedrag. Deze forse prijsstijging wordt enerzijds veroorzaakt door de prijsontwikkelingen in de markt en anderzijds door de uitbreiding van het areaal. Deze areaaluitbreidingen zijn de afgelopen jaren in mindere mate bijgehouden en bleken niet meer actueel te zijn. We hebben daarom een nieuwe inventarisatie van het areaal gedaan. Daarnaast is de aanneemsom door KempenPlus de afgelopen jaren enkel geïndexeerd met een percentage van gemiddeld 2%. 

De gemeente Bladel had tot op heden nog geen Groenbeheerplan met onderbouwde meerjarenramingen en bijbehorende vervangingsinvesteringen. Hierdoor verliepen alle benodigde uitgaven en vervangingen via de exploitatie waardoor budgetten regelmatig incidenteel bijgesteld dienden te worden vanwege niet voorziene omstandigheden. Het door een ingenieursbureau in 2022/2023 opgestelde "Groenbeheerplan 2023-2032" is gebaseerd op de hierin opgenomen kaders voor de instandhouding van het groenbeheer, de geactualiseerde areaalcijfers en prijsontwikkelingen alsmede de voorstellen ten aanzien van de gewenste formatie-omvang voor groenbeheer en de beschikbaarstelling van jaarlijkse vervangingsinvesteringen. De hieruit voortvloeiende kosten laten in vergelijking met de huidige ramingen aanzienlijke lastenstijgingen zien. Deze lastenstijgingen zijn met name het gevolg van de geactualiseerde areaalcijfers in combinatie met de opgetreden kostenverhogingen in de afgelopen jaren.  De kostenstijgingen hebben we gefaseerd doorgevoerd in onze meerjarenraming.

De autonome ontwikkelingen voor het bestaande beleid hebben pro saldo het navolgende verloop:

• Nota speelruimtebeleid gemeente Bladel 2018+
• Beleidsnota sport en bewegen 2017+
• Vrijwilligersbeleid 2019+ gemeente Bladel
• Cultuurhistorie Bladel Beleidsvisie 2011-2015
• Groenvisie "Groen tot in de kern(en) 2009-2024
• Groenstructuurplan 2018-2027
• Integraal Beheerplan 2014-2023 Bos, Natuur en Landschap
• Nota grondbeleid 2019 gemeente Bladel
• Nota Landschapsbeleidsplan Natuurlijk van nature 2009-2024
• Cultuurnota 2019+
• Cultuurhistorie Bladel Beleidsvisie 2011-2015

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het mag kosten?”