3.8 Volksgezondheid en milieu

Elke burger krijgt een gelijke kans op een gezond leven, ongeacht zijn sociaal economische status. Het leefmilieu in onze gemeente is gezond. Als gemeente willen een gezond leefmilieu en in het bijzonder de zorg voor milieu, reiniging, afvalstoffenverwijdering en riolering bevorderen en in stand houden. Uitgangspunt is dat de vervuiler betaalt.

Niet van toepassing

Hierna wordt de voortgang van de reeds gevoteerde kredieten  in het kort toegelicht:

Uitvoering GRP 2021   
Het restantkrediet is dit jaar geheel ingezet voor de afronding van het project Klimaatmaatregelen fase 2 Hoogeloon. Deze werkzaamheden zijn in 2022 niet volledig afgerond kunnen worden aangezien tijdens de uitvoering van het aanleggen van de riolering er kabels zijn aangetroffen die niet de juiste ligging hadden en ook kwamen we enkele kabels tegen die onbekend waren. Dit heeft voor vertraging gezorgd. Dit krediet kan bij de jaarrekening 2023 worden afgewikkeld.  

Uitvoering GRP 2022  
Het restantkrediet is dit jaar ingezet voor Klimmaatmaatregelen fase 2 Hoogeloon en de reconstructie De Hoeve te Netersel en de vervanging riolering Bieshof-De Hoef. Dit krediet kan naar verwachting bij de jaarrekening 2023 worden afgewikkeld. Het restantkrediet vervanging gemalen is geheel ingezet voor Klimmaatmaatregelen fase 2 Hoogeloon en vervanging van rioolgemalen. 

Uitvoering GRP 2023  
Het krediet 2023 zal worden ingezet voor de reconstructie werkzaamheden Fons van der Heijdenstraat/De Lei (binnen de bebouwde kom) in Netersel, Hemelrijken/Kerkstraat in Casteren, Hoofdstraat/Dijkstraat/Breestraat (binnen de bebouwde kom) Hoogeloon. Het krediet voor klimaatmaatregelen is vooralsnog ingezet voor Klimaatmaatregelen Hoogeloon, klimaatbuffer De Sleutel en klimaatbestendig maken bedrijventerreinen. Het krediet voor de vervanging van gemalen is ingezet voor het vervangen van het pompgemaal aan de Troprijt in Bladel.

Oprichten digitaal grondwatermeetnet  
Dit project heeft vertraging opgelopen doordat de benodigde meetapparatuur niet leverbaar was vanwege een tekort aan chips. Eind 2022 hebben we bericht ontvangen dat ze nu weer leverbaar zijn zodat de uitvoering in 2023 zal plaatsvinden. Het plaatsen van de digitale grondwatermeetpunten zal uitgevoerd worden in Q4 2023.

Toelichting bijstelling budgetten

Realisatie taakstelling o.b.v. stofkammaatregelen 
In de meerjarenraming 2023-2027 is een taakstelling middels de zgn. stofkammaatregel opgenomen. De realisatie van de stofkammaatregelen 2023 heeft over alle programma's plaatsgevonden. Voor projectkosten VAB’s en toezicht buitengebied is een structurele raming van € 32.000,- opgenomen. Aangezien er naar verwachting dit jaar van dit budget geen gebruik zal worden gemaakt kan dit budget voor 2023 vrijvallen in het kader van de taakstelling middels stofkammaatregelen. De realisatie van de taakstelling voor de jaren 2024 - 2027 zijn verwerkt middels de 1e begrotingswijziging 2024. 

Basisgezondheidsdienst
De lasten stijgen in 2023 als gevolg van aanvullende bijdrage aan de GGD wegens de afrekening JGZ 0-4 van het aantal kinderen per 1 januari 2023 en een aanvullende subsidie 2022 aan de Stichting Werkgroep AED de Kempen. 

Afvalverwijdering
Met betrekking tot afvalinzameling is in 2023 sprake van de volgende financiële mutaties:
•    hogere lasten uitzetten containers: € 10.000,-
•    hogere opbrengsten oud papier: € 12.000,-
•    correctie raming vergoeding oud papier: € 92.000,-
•    hogere opbrengsten kledinginzameling: € 12.000,-
•    nagekomen afrekening 2022 milieustraat gemeente Reusel-De Mierden: € 126.000,-
Als gevolg van deze financiële mutaties zal een positief resultaat van circa € 48.000,- ten gunste van de voorziening egalisatie afvalstoffenheffing worden gebracht. 

Het Algemeen Bestuur van MRE heeft de definitieve verdeling van de te betalen suppletievergoeding aan Attero vastgesteld op basis van tonnages. Dit brengt pro saldo een hogere dotatie aan de voorziening claim Attero met zich van ca € 2.000,-, welke binnen de exploitatie van afvalverwijdering opgevangen kan worden.

Riolering en waterzuivering
De opbrengsten rioolheffing 2023 vallen hoger uit dan waarmee bij de vaststelling van de tarieven voor 2023 rekening werd gehouden. Dit positief saldo zal ten gunste van de voorziening egalisatie rioolheffing worden gebracht.  

Aanpak energiearmoede
We hebben van het Rijk eind 2022/2023 een specifieke uitkering ad € 384.000,- ontvangen om hiermee de aanpak van energie-armoede te kunnen bekostigen. Deze uitkering wordt verstrekt onder voorwaarde dat deze middelen worden besteed aan ondersteuning van huishoudens (huurders en eigenaar bewoners) met een laag besteedbaar inkomen die te maken hebben met hoge energielasten als gevolg van gestegen energieprijzen in combinatie met de lagere energetische kwaliteit van de woningen. De gemeente kan de middelen die met deze beschikking beschikbaar worden gesteld gericht inzetten om deze huishoudens in een kwetsbare positie vanwege de gestegen energielasten op korte termijn te ondersteunen bij het nemen van maatregelen om de energierekening te verlagen. Het niet bestede budget 2022 wordt via de balans ten gunste van de exploitatie 2023 geraamd. Ten laste hiervan kunnen dan de beoogde uitgaven 2023 gedaan worden. De besteding van deze middelen moet op 31 december 2025 afgerond zijn. Het is niet toegestaan de middelen als financiële compensatie uit te keren. Hiervoor wordt verwezen naar programma sociaal domein. 

Capaciteit energietransitie
Op 27 februari 2023 is de Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE) gepubliceerd. Het kabinet heeft op basis hiervan  middelen beschikbaar gesteld om gemeenten en provincies te ondersteunen bij hun rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. De specifieke uitkering is bedoeld voor apparaatskosten, zoals salariskosten, inhuur van externen, of beleidsonderzoeken. Maximaal 10% van de specifieke uitkering mag besteed worden aan andere zaken – wel gerelateerd aan apparaatskosten – zoals communicatiematerialen, technisch onderzoek en registratiesystemen. In de perspectiefnota 2023 hebben wij het gemeentelijk aandeel tot en met 2025 geraamd.

Op initiatief van de VNG is een richtlijn opgesteld om de Uitvoeringsmiddelen voor klimaat en energiebeleid aan te merken als structurele inkomsten, vooruitlopend op wetgeving vanaf 2026. Daarmee wordt het voor gemeenten mogelijk gemaakt om voor de structurele uitvoeringslasten ook structurele inkomsten/dekking op te nemen in de (meerjaren)begroting 2024. Gemeenten mogen het basisbedrag wat zij in 2023 ontvangen voor de klimaat- en energiegelden opnemen als structurele baat in de begroting 2024 voor de jaren 2024 tot en met 2027. Er wordt daarbij wel van uitgegaan dat gemeenten een gelijk bedrag aan extra lasten opnemen voor de klimaat- en energietaken. In afwachting van nadere onderbouwing van de noodzakelijke budgetten hebben we voor de jaren 2026 en 2027 € 50.000,- van de bestaande formatie toegerekend aan de uitvoering van het klimaatakkoord.

Klimaatbeleid
Deze lasten stijgen in 2023 met € 21.000,- als gevolg van de terugbetaling van een in 2020 ontvangen subsidie Extern Advies Warmte. Deze subsidie bleek achteraf niet nodig aangezien we onze externe adviseurs met betrekking tot de warmtetransitie hebben kunnen betalen met de gelden voor de Transitievisie Warmte die we vanuit het Rijk hebben ontvangen.

Lokaal isolatieprogramma
We hebben een Specifieke Uitkering Lokale Aanpak Isolatie voor 2023 (€ 163.000.-) en 2024 (€ 127.000,-) ontvangen, welke gericht is op het uitvoeren van een isolatieprogramma ten behoeve van het nemen van energiebesparende isolatiemaatregelen, eventueel in samenhang met energiezuinige ventilatiemaatregelen, in slecht geïsoleerde woningen van eigenaar-bewoners en slecht geïsoleerde woningen van leden van een vereniging van eigenaars, woonverenigingen en wooncoöperaties. Voor deze jaren zal voor dezelfde bedragen een budget worden opgenomen ten behoeve van het opzetten van een gemeente breed isolatieprogramma. 

Uitvoering duurzaamheid
Om de ruimtelijke kwaliteit van het landschap te verbeteren en het opwekken van duurzame energie te bevorderen is de bestaande reserve ‘ruimtelijke kwaliteit buitengebied’ verbreed en is een nieuwe reserve ‘duurzaamheid’ ingesteld. We verwachten in 2023 geen uitgaven te doen en inkomsten te ontvangen, zodat de geraamde en samenhangende opbrengsten en uitgaven vanuit het windfonds en het landschapsfonds windpark de Pals worden doorgeschoven naar 2024. De hiervoor genoemde mutaties met betrekking tot lasten en baten worden verrekend met de reserve duurzaamheid.   

Subsidieregeling duurzame energie voor particulieren
Sinds 2020 is de subsidieregeling duurzame energie voor particulieren in werking. Voor het jaar 2023 is een budget van € 494.000,-. Naar verwachting zal tot en met Q3 voor een bedrag van circa € 380.000,- (77%) een beroep zijn gedaan op deze subsidieregeling. Wij verwachten dan het alsdan nog resterende budget van circa € 114.000,- voldoende zal zijn om de aanvragen in Q4 te kunnen honoreren. 

Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB)
De bijdrage 2023 aan de ODZOB is bij de perspectiefnota 2023 met € 42.000,- verhoogd als gevolg van indexeringen en tariefstijgingen. Medio 2023 is door de ODZOB een aanvullende kostenstijging van 8% aangekondigd en doorgevoerd in hun begroting 2023 en de bevoorschotting richting gemeenten. Als gevolg hiervan dient de gemeentelijke bijdrage 2023 wederom bijgesteld te worden met € 53.000,-. 

Ongediertebestrijding
Middels mededeling R19.157 d.d. 5 november 2019 hebben wij uw raad nader geïnformeerd over de aanpak van de bestrijding van de eikenprocessierups in de komende drie jaren met als doel om vanaf 2023 het aantal nesten te verminderen met 50% en het aantal meldingen tot maximaal 50 terug te brengen. Voor de kosten van de voorgestelde gecombineerde aanpak van de bestrijding van de eikenprocessierups werden extra kosten geraamd voor de jaren 2020 t/m 2022. De bestrijding in de jaren t/m 2022 hebben een zodanig effect gehad dat de kosten van ongediertebestrijding in 2023 naar verwachting beperkt zullen blijven, zodat het budget 2023 daarom eenmalig met € 25.000,- kan worden verlaagd. 

De autonome ontwikkelingen voor het bestaande beleid hebben pro saldo het navolgende verloop:

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het mag kosten?”