3.7 Sociaal domein

Iedereen, ongeacht leeftijd, culturele achtergrond, fysieke of economische situatie, neemt als volwaardig lid deel aan de samenleving. Aan mensen voor wie zelfredzaamheid en meedoen niet vanzelfsprekend is, wordt ondersteuning geboden.
Als gemeente dragen we hier onder meer aan bij door uitvoering van de participatiewet, WMO en jeugdwet. Daarbij werken we samen met onder andere vrijwilligersorganisaties, de jeugdcoach, mantelzorgondersteuner en ouderenconsulent. Daarnaast hebben we een subsidie jaarprogramma. 

Verkoop pand Kloostertuin
In het dekkingsplan behorende bij de realisatie van MFA Hapert is rekening gehouden met een verkoopopbrengst van € 100.000,- in 2025. Inmiddels is een onderhandelingsakkoord bereikt met een koper (zie toelichting bijstelling budgetten). Het pand zal ultimo 2024 verkocht worden voor € 125.000,-.

Hierna wordt de voortgang van de reeds gevoteerde kredieten  in het kort toegelicht:

Realisatie MFA Hart van Hapert  
Eind 2023 wordt met een raadsmededeling eindverslag gedaan van het project MFA-Hapert. Momenteel wordt de balans opgemaakt van zaken die nog spelen. Voorgefinancierde zaken worden afgerekend en voor nog niet afgeronde zaken wordt een bedrag in depot gehouden. Begin september werd definitief uitsluitsel ontvangen van de Belastingdienst omtrent ons streven naar btw-optimalisatie. Hoewel het exacte saldo van alle inkomsten en uitgaven nog niet helemaal bekend is, wordt wel duidelijk dat het geheel binnen het beschikbaar gestelde krediet is gerealiseerd. Dit ondanks ontwikkelingen in de wereld (corona, oorlog in Oekraïne, personeelstekorten en extra lange levertijden) die een negatief effect hadden op de prijs van materialen en dienstverlening. Naar verwachting zal het krediet dan ook bij de jaarrekening 2023 kunnen worden afgewikkeld.       

Gemeenschapshuis aan de Markt  
De realisatie van het beoogde Gemeenschapshuis aan de Markt verloopt volgens planning. Oplevering zal plaatsvinden in het najaar van 2024.

Toelichting bijstelling budgetten

Realisatie taakstelling o.b.v. stofkammaatregelen 
In de meerjarenraming 2023-2027 is een taakstelling middels de zgn. stofkammaatregel opgenomen. De realisatie van de stofkammaatregelen 2023 heeft over alle programma's plaatsgevonden. 
Voor uitvoeringskosten in het kader van de Wmo (eigen beleid) is in de begroting een structurele raming van € 50.000,- opgenomen. Aangezien in de afgelopen jaren van dit budget geen gebruik is gemaakt kan dit budget voor 2023 en volgende jaren vrijvallen in het kader van de taakstelling middels stofkammaatregelen. Dit geldt ook voor het jaarlijks budget projectkosten Wmo ad € 45.000,- waarvan op basis van de gerealiseerde uitgaven in de afgelopen jaren een bedrag van € 25.000,- structureel kan vrijvallen.  

In de raad van 16 december 2021 is het Beleidskader Maatschappelijke Ondersteuning gemeente Bladel 2022-2025 vastgesteld. Voor het onderdeel  Sociaal huis Bladel is een structureel budget van € 34.000,- geraamd. De activiteiten omvatten het uitwerken van de ambitie om één Bladelse front-office voor het Bladelse sociale domein te realiseren waar iedereen met een ondersteuningsvraag terecht kan. Het moet één entiteit worden van lokale medewerkers die, in eerste instantie gericht op zoek gaan naar lokale, ‘normale’ (niet-professionele) oplossingen in bestaande Bladelse structuren en aanbod. Halverwege 2023 werden een plan van aanpak en participatieplan voor het opstellen van een Brede Visie Welzijn vastgesteld. Begin 2024 wordt dit visietraject afgerond. Op basis van punten die uit de visie naar voren komen, wordt in 2024 gekeken hoe het Sociaal Huis vormgegeven zou kunnen worden. In 2023 zijn daarom nog geen kosten gemaakt omtrent het Sociaal Huis. Het budget 2023 kan daarom eenmalig vrijvallen. De realisatie van de taakstelling voor de jaren 2024 - 2027 zijn verwerkt middels de 1e begrotingswijziging 2024. 

BUIG-uitkeringen (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten) / participatie
Gemeenten ontvangen van het Ministerie van SZW jaarlijks een budget om daaruit de kosten van uitkeringen mee te kunnen betalen, dit is het BUIG budget. In principe moeten gemeenten zich redden met dit toegekend budget, overschotten mag de gemeente houden en tekorten moeten - in beginsel - uit eigen middelen worden aangezuiverd. De financiering van de inkomensvoorzieningen PW, IOAW, IOAZ en Bbz-starters door het Rijk worden voor het overgrote deel bekostigd op basis van het historisch model. Dat betekent dat telkens de situatie van twee jaar geleden bepalend is voor de vaststelling van het budget (t-2). De rijksbudgetten 2023 zijn  definitief vastgesteld. Op basis van het historisch verdeelmodel ontvangen we een hogere rijksbijdrage 2023. Ook vanaf 2024 en verder kunnen we rekening houden met hogere rijksbijdragen. De rijksbudgetten 2024 worden in september 2024 definitief vastgesteld. Deze hogere rijksbijdragen zonderen we voorlopig af om daar mogelijke hogere bijstandsuitgaven mee op te kunnen vangen. 

KempenPlus registreert en betaalt de programmakosten van de gemeente(n) inzake de Participatiewet en zorgt voor het invorderen en registeren van de vorderingen die hieruit ontstaan. KempenPlus maakt een raming van de programmakosten en de bijbehorende inkomsten die samenhangen met werk en inkomen voor de gemeentelijke begroting(en). De relevante budgetten hebben wij op basis van deze prognoses dienovereenkomstig aangepast.

De omvang van het totale BUIG-klantenbestand (PW/IOAW/IOAZ en Bbz-levensonderhoud starters) is afgenomen. Voor de ontwikkeling van het bijstandsvolume is daarnaast een aantal factoren relevant. Vanuit KempenPlus worden, na een melding voor een eventuele uitkering, gerichte inspanningen, zoals directe arbeidsbemiddeling, gepleegd om te voorkomen dat daadwerkelijk een beroep op een uitkering wordt gedaan. Mede door deze actieve invulling van de poortwachtersfunctie leidt een melding in veel gevallen niet tot een toekenning van een uitkering. Ook de arbeidsmarkt biedt weer meer kansen aan werkzoekenden in het algemeen, waardoor het beroep op de Participatiewet afneemt. Naast de ontwikkeling op de arbeidsmarkt leidt de Participatiewet tot een toestroom van personen die aangewezen zijn op financiële ondersteuning door de gemeenten, omdat met deze wet de toegang tot de Wsw is afgesloten en de toegang tot Wajong beperkt is. De belangrijkste reden van instroom is inkomensverlies, werkloosheid en vestiging van statushouders. De instroom betreft veelal personen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt (problematiek op verschillende leefgebieden / psychische hulpverlening / problematische gezinssituatie).

Op basis van de (lagere) uitgaven over het tweede kwartaal 2023 en de herziene prognose over de volume ontwikkeling voor het gehele jaar 2023, hebben we op advies van KempenPlus de lasten per saldo naar beneden bijgesteld. De BUIG-lasten bestaan overigens uit lasten voor de PW-uitkeringen en de verstrekte structurele loonkostensubsidies. Loonkostensubsidie (LKS) wordt ingezet voor de doelgroep op basis van nut en noodzaak, en is een belangrijk instrument om cliënten met beperkingen uit te laten stromen met voorkeur naar regulier werk. Er is sprake van een stabilisatie van het aantal personen dat met de inzet van structurele loonkostensubsidie aan het werk is. Cliënten stromen ook uit LKS door zich te ontwikkelen en dan kunnen er tijdens de periodieke metingen een hogere loonwaarde worden vastgesteld.

Garantiebanenproject Bladel
Er heeft in 2023 nog geen uitbreiding plaatsgevonden van het aantal garantiebanen. Het aantal voor de gemeente Bladel is momenteel nog steeds 1,17 garantiebaan van 25,5 uur per week. Volgens de quotumregeling dient de gemeente Bladel 3,4 fte garantiebanen in dienst te hebben. De salariskosten van de nog niet ingevulde garantiebanen 2023 en daarmee samenhangende loonkostensubsidie kunnen derhalve eenmalig voor 2023 vrijvallen. 

Bijzondere bijstand / tegemoetkoming energiekosten (EET)
Op 3 juli 2023 is door minister Schouten het wetsvoorstel Energietoeslag 2023 aangeboden aan de Tweede Kamer. Uit de bijbehorende kamerbrief en memorie van toelichting volgt dat de Participatiewet (Pw) dusdanig zal worden aangepast dat gemeenten ook in het jaar 2023 de bevoegdheid hebben op via de categoriale bijzondere bijstand een eenmalige energietoeslag ad. € 1.300,- uit te keren aan huishoudens met een inkomen op of rond het sociaal minimum. Voor studenten is er een aparte regeling die dit keer niet door de gemeenten maar door de DUO zal worden uitgevoerd. De Eerste Kamer heeft op 3 oktober j.l. ook ingestemd met het wetsvoorstel, waarna ook de bijbehorende beleidsregels voor de Kempengemeenten kunnen worden vastgesteld en met de uitvoering door MD zal worden aangevangen. De Eenmalige Energietoeslag (EET) 2023 kan worden verstrekt tot en met 31 augustus 2024. We ontvangen via het Gemeentefonds hiervoor een budget vanuit het Rijk. Daarnaast loopt de regeling via de individuele bijzondere bijstand voor energiekosten nog door tot 1 januari 2024.

Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)
We hebben van het Rijk een nagekomen opbrengst ontvangen van € 1.702.000,- ober 2021 , omdat de netto bestedingen Tozo over het jaar 2021 hoger waren dan het aanvankelijk toegekende bedrag.

Leefgeld Oekraïners
Het Rijk heeft de "Regeling opvang ontheemden Oekraïne" ingevoerd om de ontheemden uit Oekraïne op te vangen en te voorzien van leefgeld tijdens hun verblijf in de gemeentelijke opvang Oekraïners (GOO) of particuliere opvang Oekraïners (POO). Op basis van de ontvangen beschikking ontvangen we pro saldo € 724.000,- meer compensatie van het Rijk ten opzichte waar we reeds rekening mee hebben gehouden.
KempenPlus betaalt in samenwerking met de gemeente(n) leefgeld aan ontheemden uit Oekraïne die zich hebben gevestigd in de Kempen. Het is nog onduidelijk hoe lang de regeling zal voortbestaan vanwege de onzekerheden omtrent de oorlog in Oekraïne. Het leefgeld van de ontheemden wordt beëindigd als ze verhuizen naar een andere gemeente, permanent terugkeren naar Oekraïne of als ze werk aanvaarden. Door wijziging van de regeling ontvangen de overige gezinsleden geen leefgeld meer als een ouder werkt en is de hoogte van de bedragen afhankelijk van de leeftijd van de ontheemde en van de grootte van het gezin. 

KempenPlus
Van KempenPlus hebben we berichten ontvangen dat 2023 waarschijnlijk zal afsluiten met een (aanzienlijk) positief resultaat. Wat precies de gevolgen voor onze gemeente zullen  zijn is op dit moment nog niet bekend. Dat weten we pas na het opmaken van de jaarstukken 2023 van KempenPlus. Bij vaststelling van de begroting 2024 in juli 2023 heeft het bestuur van KempenPlus reeds besloten om de overheadkosten te gaan verlagen door het opvoeren van een taakstellende bezuiniging. Uw raad heeft dit besluit in een zienswijze onderschreven en het bestuur van KempenPlus hierin gesteund. Middels een  begrotingswijziging heeft het bestuur deze taakstelling nader gekwantificeerd (zie R23.077). Omdat wij reeds geanticipeerd hebben op het aandeel van Bladel op deze taakstelling kan de geraamde stelpost vrijvallen. 

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
Het doel van de Wmo is het bieden van ondersteuning bij zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Of deze ondersteuning nodig is, blijft Maatschappelijke Dienstverlening (MD) bepalen vanuit het volgende principe: inwoners hebben de verantwoordelijkheid om ondersteuning zelf, met het sociale netwerk of met voorliggende voorzieningen te regelen. Als deze mogelijkheden er niet of onvoldoende zijn, dan wordt pas bekeken welke maatwerkvoorzieningen op grond van de Wmo goedkoopst adequaat zijn. Door het abonnementstarief is de drempel om hulp of een voorziening aan te vragen erg laag. Daar komen zorgen over het stijgende tekort aan personeel bij aanbieders bij. 

Maatschappelijke Dienstverlening registreert en betaalt de programmakosten van de gemeente(n) inzake de Wmo en Jeugd. MD maakt een raming van de programmakosten en de bijbehorende inkomsten die samenhangen met de uitvoering van de Wmo, Jeugd en bijzondere bijstand voor de gemeentelijke begroting(en). De relevante budgetten hebben wij op basis van deze prognoses dienovereenkomstig aangepast.

Het aantal lopende voorzieningen ligt op nagenoeg hetzelfde niveau als per 1 januari 2023. De lasten blijven echter achter bij de begroting. In 2022 zijn de lasten in totaliteit sinds jaren gedaald, dit zet zich voort in 2023. De daling van de lasten wordt met name veroorzaakt door ‘Begeleiding/Dagbesteding’. Per 1 april 2022 is bij 'Begeleiding/Dagbesteding' een andere wijze van financiering ingegaan, wat inhoudt dat er per uur gedeclareerd wordt (P*Q i.p.v. resultaatgerichte bekostiging). Als gevolg hiervan is iedere cliënt Begeleiding opnieuw geherindiceerd. Op basis van het 1e jaar is sprake van een lastendaling. 
Andere factoren die van invloed zijn op het achterblijven van de lasten op de begroting is de wachtlijstproblematiek van aanbieders waardoor gevraagde zorg niet of niet volledig ingezet kan worden.

Gemeenten zijn wettelijk verplicht om jaarlijks vóór 1 juli te onderzoeken hoe cliënten de kwaliteit van de dienstverlening op grond van de Wmo ervaren. Namens de gemeente(n) laat MD deze onderzoeken uitvoeren door een onafhankelijk, extern onderzoeksbureau. Cliënten die in 2022 een aanvraag voor een Wmo-voorziening hebben gedaan, zijn nog steeds tevreden: gemiddeld rapportcijfer over de Wmo-toegang 7,9 (2021: 7,9) en gemiddeld rapportcijfer over de aanbieder 8,0 (2021: 8,1).

- Huishoudelijke hulp
Zorgaanbieders, die Hulp bij het huishouden leveren, hebben te maken met personele krapte. Dat leidt tot spanning tussen vraag en aanbod, met als gevolg wachtende cliënten en lange(re) wachttijden op levering. Bovendien is de vraag door het abonnementstarief harder gestegen ten opzichte van de situatie waarin de eigen bijdrage voor cliënten nog inkomensafhankelijk was. Een erg vervelende situatie voor alle partijen en niet helpend bij het uitgangspunt om zelfstandig te kunnen blijven wonen in de eigen leefomgeving. Daarom zijn de 7`regio gemeenten met de 9 gecontracteerde aanbieders vanaf 2023 in gesprek gegaan: over het probleem (met alle aanbieders) en over hoe dit mogelijk op te lossen (in een werkgroep waarin enkele aanbieders namens de markt zijn vertegenwoordigd).
De gecontracteerde tarieven zijn per 1 maart 2023 gestegen (reeds verwerkt in perspectiefnota 2023), maar door de wachtlijstproblematiek (geen inzet = geen facturatie) nemen de kosten maar minimaal toe. De huidige begroting is toereikend; er volgt geen aanpassing voor ZIN en PGB.

- Rolstoelen, Vervoervoorzieningen, Woonvoorzieningen en eigen bijdrage
De effecten van de toekomstige (weer) inkomensafhankelijke bijdrage (minder/meer zorgkosten; hogere/lagere opbrengsten) zijn niet goed in te schatten. Vooralsnog gaan wij uit van budgettaire neutraliteit: mindere inkomsten via het gemeentefonds tegen mogelijk lagere zorgkosten en hogere opbrengsten via de straks inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Er is sprake van een aantal grotere woningaanpassingen. In de perspectiefnota is hier al rekening mee gehouden, echter wordt dit nu door MD opnieuw beperkt naar boven bijgesteld.

- Collectief vraagafhankelijk vervoer (CVV)
De huidige overeenkomst voor de uitvoering van collectief vraagafhankelijk vervoer – bekend via de merknaam Taxbus – loopt tot 1 maart 2025. In deze overeenkomst staat een ijkvolume opgenomen. Dit volume is echter nog steeds niet op peil door de maatschappelijke lockdowns als gevolg van de inmiddels gestopte coronapandemie. Er zullen meerdere oplossingsrichtingen worden voorgesteld als blijkt dat het ijkvolume structureel niet meer gehaald zal worden. Qua oplossingen kan onder andere gedacht worden aan het verlengen van de overeenkomst of opnieuw aanbesteden.

Voor onze gemeente geldt een bijraming op de bestaande begroting. In de bijstelling is rekening gehouden met de ontwikkelingen in reisgedrag, de behaalde ijkvolumes waarover contractueel afspraken zijn gemaakt, de NEA index in 2023 en 2024, en de geïndexeerde lasten voor het contractmanagement vanaf 2023.

Wijk GGZ
Het aantal inwoners waarbij sprake is van verward en onbegrepen gedrag neemt toe en vraagt, gezien de complexiteit, om de inzet van een sleutelfiguur die een spilfunctie heeft tussen zorg- en veiligheidspartijen en de betreffende inwoners en hun omgeving. Als gevolg van de vermaatschappelijking in de zorg moeten inwoners met een zorgvraag zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Dit geldt ook voor personen met verward of onbegrepen gedrag (bijvoorbeeld mensen met psychische problematiek, dementie, maar ook mensen die als gevolg van middelengebruik overlast gevend gedrag vertonen). Voor een aantal van hen wordt de problematiek zodanig veelomvattend en complex dat geen adequaat hulpaanbod kan worden gerealiseerd. Er is sprake van overlast en een voortdurend hoge claim op zorg. Ook vanuit de veiligheidshoek krijgt met name de politie hiermee in toenemende mate te maken. Landelijk is de wijk GGD’er/wijk ggz-er (dit is inhoudelijk eenzelfde functie) geïntroduceerd. Deze functie voorziet erin dat juist voor deze doelgroepen de zorg beter kan worden gecoördineerd.

De in februari 2023 uitgevoerde evaluatie liet een zeer positief beeld zien van de pilot wijk ggz-er waarbij alle betrokken partijen/partners pleiten voor een structurele inbedding. De GGzE is daarbij de enige organisatie die beide functies (rollen) van wijk ggz-er en kwartiermaker ggz in één functie kan uitvoeren. Aangezien we een combinatiefunctie willen maken van wijk ggz-er met de kwartiermaker is het logisch om dit via dezelfde weg te financieren. De kwartiermaker wordt via een subsidie gefinancierd, een aanvullende subsidieaanvraag is de grondslag voor betaling van de wijk ggz-er voor de rest van 2023. Een verdeling naar rato inwoners betekent voor onze gemeente 28,5% van het totale bedrag ofwel € 31.000,- per jaar. Van de GGzE is inmiddels vernomen dat de kosten voor onze gemeente beperkt zullen blijven tot circa € 15.000,- per jaar. 

Jeugd
Er is een akkoord tussen betrokken partijen over de Hervormingsagenda. De Hervormingsagenda Jeugd komt voort uit de bestuurlijke afspraken die de VNG en het Rijk op 2 juni 2021 over de jeugdhulp hebben gemaakt. De uitspraak van de Commissie van Wijzen is het uitgangspunt. De Hervormingsagenda Jeugd bevat een aantal maatregelen om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. Omtrent het financieel kader voor gemeenten voor de komende jaren (met name vanaf 2026) zijn op de Algemene Leden Vergadering van de VNG d.d. 14 juni 2023 verschillende moties aangenomen met de strekking het Rijk te verzoeken zorg te dragen voor ‘stabiele, solide en duurzame gemeentefinanciën’. Ook hieromtrent werd in het derde kwartaal van dit jaar duidelijkheid verwacht, toen nog geen sprake was van een demissionair kabinet. Het is de vraag of de gewenste duidelijkheid er in de huidige situatie gaat komen.

Gemeenten onderzoeken hoe cliënten de kwaliteit van de dienstverlening op grond van de Jeugdwet ervaren. Namens de gemeenten laat MD deze onderzoeken uitvoeren door een onafhankelijk, extern onderzoeksbureau. De doelgroep bestaat uit jongeren (12-18 jaar) en ouders van kinderen (0-15 jaar) die in 2022 een melding of aanvraag voor Jeugdhulp hebben gedaan en naar aanleiding daarvan een toekenning of afwijzing voor een vorm van hulp hebben ontvangen. Cliënten die in 2022 een aanvraag voor Jeugdhulp hebben gedaan, zijn nog steeds tevreden: gemiddeld rapportcijfer over de hulp bij aanvraag 7,2 (2021: 6,7) en gemiddeld rapportcijfer over hulp CJG+ 6,9 (2021: 6,9).

- Jeugdhulp Behandeling
Het aantal verwijzingen naar specialistische vormen van jeugdzorg door huisartsen is in de Kempen nog steeds relatief hoog: van de in totaal Kempen breed 1.850 verwijzingen komen er 757 van de huisartsen ten opzichte van 743 door het CJG. We zijn met de huisartsen in gesprek over de samenwerking zoals die nu verloopt en over te voorziene gevolgen van de hervormingsagenda. Vooral met de voorgenomen inperking van de jeugdwet voorzien we consequenties voor onze toegang zowel als voor de toegangspositie van de huisartsen. Het streven is erop gericht hier in gezamenlijkheid op te anticiperen.

Binnen de regio Samen voor Jeugd (SvJ) zijn in het zorglandschap een aantal regio-overstijgende jeugdzorgaanbieders gecontracteerd. Gemeenten zijn verantwoordelijk indien dreigende discontinuïteit in de jeugdhulp ontstaat bij een jeugdzorgaanbieder. Om zorgcontinuïteit te borgen, moeten wij als gemeente(n) uitvoering geven aan trede 3 van het Draaiboek Continuïteit Jeugdhulp. Hiervoor is een liquiditeitsinjectie voor zowel het acute deel als buffer deel noodzakelijk voor een aanbieder. De bevoorschotting vindt plaats voor maximaal anderhalve maand omzet.

Inkomensregelingen
Vanaf 1 januari 2024 komt het prijsplafond voor energie te vervallen. Daarnaast konden inwoners tot 5 mei 2023 via het tijdelijk noodfonds energie een tegemoetkoming aanvragen voor de energiekosten over de periode oktober 2022 tot en met maart 2023. Vanuit Sociaal raadsliedenwerk (SRW) werd ondersteuning geboden bij het indienen van een aanvraag indien nodig. Nu het aanvraagproces volledig digitaal was ingericht en men hiervoor ook een Digi-D nodig had, was deze ondersteuning in veel gevallen noodzakelijk. Nu voor een groot deel van de eerste helft van 2023 het noodfonds energie als voorliggende voorziening voor deze regeling gold en aanvragers daar ook eerst naar verwezen werden, bleef het aantal aanvragen en met name ook het aantal toekenningen minimaal. Ook zien we in de uitvoering dat de hoogte van de toekenningen gering is, wat tevens te maken heeft met het van kracht zijnde prijsplafond en de verder dalende energieprijzen ten opzichte van 2022 waardoor over het algemeen de energierekening voor mensen lager uitvalt dan voorheen.

Kinderopvang / anti discriminatieproject
De voor 2023 geraamde stelpost vanuit de algemene uitkering voor vaccinatie door de GGD  en anti-discriminatieproject kunnen komen te vervallen. De vaccinatie kosten zijn inmiddels opgenomen in de reguliere bijdrage aan de GGD Brabant-Zuidoost en voor het project worden er in 2023 geen uitgaven verwacht. 

Ouderenbeleid
De lasten van Kloostertuin stijgen in 2023 vanwege een toename van het gas- en elektriciteitsverbruik. Daarnaast kan een eerdere raming van € 11.000,- wegens een verrekening van eenmalige kosten in het kader van de realisatie van MFA Hapert eveneens vrijvallen.  In het dekkingsplan behorende bij de realisatie van MFA Hapert is rekening gehouden met een verkoopopbrengst van € 100.000,- in 2025 voor het pand Kloostertuin. Inmiddels is een onderhandelingsakkoord bereikt met een koper (zie toelichting meerjarenprogramma). Het pand zal ultimo 2024 verkocht worden voor € 125.000,-.

Gemeenschapshuizen
De exploitatielasten van Den Herd stijgen in 2023 als gevolg van hogere kosten van onderhoud en verzekering. Daarnaast is van de provincie Noord-Brabant een subsidie van ca € 32.000,- ontvangen in kader van de bijdrageregeling woningbouw voor het project Den Herd. Voor dit bedrag zal een budget worden opgenomen voor de inhuur van personeel voor dit project en/of overige voorbereidingskosten. 
Ook de exploitatielasten van Den Tref, D’n Anloop en De Poel stijgen in 2023 wegens hogere kosten van gas- en elektriciteitsverbruik en hogere onderhoudskosten. Met betrekking tot het Gemeenschapshuis Den Herd aan de Markt is sprake van hogere advieskosten en een voordelige jaarafrekening 2022/2023 van het gasverbruik. 
De exploitatielasten en -baten van de nieuwe MFA Hart van Hapert zijn geactualiseerd op basis van de  realisatiecijfers tot en met Q2 2023. Voor 2023 is sprake van per saldo hogere baten wegens hogere huuropbrengsten ten opzichte van de eerdere raming voor 2023 en de vrijval van een raming van € 24.000,- wegens de verrekening van eenmalige kosten. Voor 2024 en volgende jaren zijn de exploitatielasten geraamd op basis van de te ontvangen huuropbrengsten waarbij een stelpost is opgenomen ten behoeve van de nog nader vast te stellen dotatie aan de voorziening onderhoud MFA Hart van Hapert.      

Inburgering nieuwkomers
We ontvangen voor 2024 van het Rijk een specifieke uitkering ad € 429.000,- voor voorzieningen aan inburgeringsplichtigen die bijdragen aan het voldoen aan de inburgeringsplicht. De uitkering is bedoeld ter dekking van de kosten van deze voorzieningen, niet zijnde uitvoeringskosten.

Kosten pand Bleijenhoek
De lasten van de voormalige gemeentewerf aan de Bleijenhoek stijgen in 2023 als gevolg van een negatieve afrekening van het gasverbruik 2022.  

De autonome ontwikkelingen voor het bestaande beleid hebben pro saldo het navolgende verloop:

Inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo per 2026
Om de houdbaarheid van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) te verbeteren, heeft het kabinet besloten om voor alle Wmo-voorzieningen waar nu het abonnementstarief voor geldt, een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in te voeren. Op dit moment betaalt elke cliënt die van een of meer van deze voorzieningen gebruik maakt, € 19,- per maand (het abonnementstarief), ongeacht het inkomen. Met de invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage wordt de hoogte van de eigen bijdrage bij alle maatwerkvoorzieningen afhankelijk van het inkomen. Deze wijziging gaat per 1 januari 2026 in. Hoe de nieuwe, inkomensafhankelijke eigen bijdrage er precies uit komt te zien wordt in de komende periode verder uitgewerkt.

Na de hiervoor genoemde (doorlopende) activiteiten volgt in onderstaand overzicht “Wat het mag kosten?”