Inleiding

Najaarsnota op hoofdlijnen

Terug naar navigatie - Najaarsnota op hoofdlijnen

Hierbij bieden wij u de najaarsnota 2021 aan. Zoals in de planning en controlcyclus is opgenomen, wordt de gemeenteraad twee keer per jaar middels de perspectiefnota en de najaarsnota geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot afwijkingen op beleid, op de middelen en bedrijfsvoeringsaspecten, met een voorstel tot bijsturing en wijziging van de begrotingen 2021 en 2022. Door middel van deze rapportage worden bijstellingen van budgetten en investeringskredieten aan u voorgesteld. Het betreffen mutaties die voortvloeien uit besluiten van het college of de raad die in de periode juli 2021 tot en met september 2021 zijn genomen. Daarnaast is van enkele budgetten al duidelijk dat het begrote bedrag niet aansluit bij de verwachte kosten of opbrengsten. 
Deze najaarsnota geeft ook een vooruitblik op de jaarrekening 2021 (geprognosticeerde rekeningresultaat 2021), die het college in het voorjaar van 2022 aan uw raad zal aanbieden.

De najaarsnota is te benaderen via https://bladel.begrotingsapp.nl/. Wij hebben ervoor gekozen de najaarsnota vooral te richten op de financiële ontwikkelingen en in mindere mate op de beleidsmatige ontwikkelingen binnen de beleidsvelden en paragrafen.

Dit jaar kent de rapportage wederom een extra paragraaf over de effecten van de pandemie Covid-19. Hierin gaan we in op actuele ontwikkelingen en wordt een analyse gemaakt van de gevolgen voor de gemeentelijke inkomsten en uitgaven over 2021. 

Coronavirus

Terug naar navigatie - Coronavirus

Het coronavirus heeft onze samenleving en economie ernstig op de proef gesteld. Voor veel bedrijven, ondernemers en werkenden is het afgelopen anderhalf jaar een enorme uitdaging geweest en heeft deze periode veel gevraagd van hun uithoudingsvermogen en creativiteit. Een zware tijd waarin complete sectoren tot stilstand kwamen en mensen soms afscheid moesten nemen van hun baan of bedrijf. Mede dankzij de steunpakketten voor banen en economie is het aantal faillissementen gelukkig beperkt gebleven en zijn de werkloosheidscijfers laag. Het generieke steunpakket heeft in deze periode de klap voor bedrijven, ondernemers en werkenden voor een groot deel opgevangen. De economie staat er ondanks de crisis goed voor en ook de prognoses zijn goed: het Centraal Planbureau (CPB) voorziet in zijn meest recente raming een economische groei van 3,8% in 2021 en 3,2% in 2022.

Daarbij nadert het vaccinatiebeleid het moment waarop iedereen die wil worden gevaccineerd, ook daadwerkelijk volledig zal zijn gevaccineerd. Door het vaccinatiebeleid kunnen de contactbeperkende maatregelen steeds verder worden opgeheven en wordt de economie (grotendeels) heropend. Hiermee zijn we in een nieuwe fase gekomen. Hoewel onzekerheid nog zal blijven bestaan, is deze fase meer structureel van aard dan de fases van de afgelopen tijd.

Het kabinet heeft daarom de generieke steunmaatregelen per 1 oktober 2021, die de afgelopen anderhalf jaar de Nederlandse economie zoveel mogelijk door de coronacrisis hebben geholpen, stop gezet. Dit betekent dat de regelingen Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW), Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL),  Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo), Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten (TONK) en diverse fiscale maatregelen vanaf die datum niet worden verlengd. De beperkende maatregelen zijn grotendeels opgeheven, de economie draait weer volop en de werkloosheid is laag. 

Ondernemers die financiële ondersteuning nodig hebben, kunnen vanaf 1 oktober 2021 weer een beroep doen op de reguliere bijstand voor zelfstandigen (het Bbz). Om dit voor gemeenten uitvoerbaar te houden, heeft het kabinet besloten de uitvoering van de regeling tot eind dit jaar te vereenvoudigen. Dit betekent dat gemeenten geen vermogenstoets hoeven uit te voeren, dat ondernemers met terugwerkende kracht van maximaal twee maanden een Bbz-uitkering kunnen aanvragen en dat de gemeente het inkomen en de hoogte van de Bbz-uitkering per kalendermaand (in plaats van per boekjaar) vaststelt. Vanaf 1 januari 2022 voeren gemeenten het Bbz weer zonder wijzigingen uit.

Doorgaan met de generieke maatregelen uit het steunpakket verstoort dit herstel. Het oplopend tekort op de arbeidsmarkt is hiervoor een duidelijke aanwijzing. Daarom eindigde het steunpakket, zoals aangegeven, op 1 oktober 2021. Het kabinet beseft dat de situatie voor sommige groepen de komende tijd nog moeilijk is. De nachthoreca is nog steeds verplicht gesloten. Daarnaast zijn er bedrijven die te maken hebben met een veranderde wereld ten opzicht van begin 2020. Daarom blijft in het vierde kwartaal een aantal ondersteunende regelingen van kracht, om de dynamiek op de arbeidsmarkt te bevorderen en om de aanpassing van de economie te bevorderen. In totaal is ruim 80 miljard euro aan uitgaven voorzien sinds de invoering van het steunpakket in maart 2020.

Vertrekpunt meerjarenperspectief

Terug naar navigatie - Vertrekpunt meerjarenperspectief

Startpunt voor de najaarsnota 2021 is het financieel meerjarenperspectief volgend uit de ontwerpbegroting 2022, aangevuld met de mutaties uit de 1e begrotingswijziging 2022 (dit is inclusief de financiële gevolgen van de septembercirculaire 2021). Na de 6e begrotingswijziging 2021 was er voor 2021 (exclusief meicirculaire) een begrotingsoverschot voorzien van € 1.018.000,-. In meerjarig perspectief bezien sluit de meerjarenraming met een overschot van € 649.000,- in 2025, waarvan een structureel overschot van € 359.000,- en een incidenteel overschot van € 290.000,-.

Geact.meerjarenperspectief 2021 2022 2023 2024 2025
(bedragen x 1.000,-)
structureel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2021 (excl.meicirc) v 1.031
saldo ontwerpbegroting 2022-2025 v 1.680 v 201 v 197 v 156
mutaties 1e begrotingswijziging 2022 (incl/septembercirc.) v 618 v 291 v 213 v 203
structureel meerjarenperspectief v 1.031 v 2.298 v 492 v 410 v 359
incidenteel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2021 (excl.meicirc) n -13
saldo ontwerpbegroting 2022-2025 v 213 v 494 v 241 v 290
mutaties 1e begrotingswijziging 2022 n -35
incidenteel meerjarenperspectief n -13 v 178 v 494 v 241 v 290
totaal begrotingsresultaat v 1.018 v 2.476 v 986 v 651 v 649
- = nadeel en + = voordeel

Mutaties meerjarenprogramma

Terug naar navigatie - Mutaties meerjarenprogramma

In het meerjarenprogramma hebben we een financiële bijstelling doorgevoerd inzake exploitatiesubsidie zwembad Egyptische Poort, alsmede ramen we voor de renovatie van sportvelden een hoger noodzakelijke investeringsbedrag voor 2022 van € 75.000,-. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdtaakveld sport, cultuur en recreatie.

(bedragen x 1.000,-) 2021 2022 2023 2024 2025
structurele mutaties meerjarenprogramma v 75 v 71 n -4 n -4 n -4
incidentele mutaties meerjarenprogramma v 4
totaal mutaties meerjarenprogramma v 75 v 75 n -4 n -4 n -4
(- = nadeel en + = voordeel)

Autonome structurele mutaties najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome structurele mutaties najaarsnota

Deze najaarsnota geeft, gezien het tijdstip van totstandkoming, globaal een indicatie van de verwachte uitkomst bij de jaarstukken 2021. De afwijkingen op de ramingen worden bij de verschillende hoofdtaakvelden / beleidsvelden nader toegelicht. De geprognosticeerde autonome afwijkingen in het dienstjaar 2021 zijn zowel incidenteel als structureel van aard.  De belangrijkste structurele oorzaken zijn:

structurele afwijkingen nadeel voordeel
- verkiezingen Tweede kamer (2022) x
- diverse bedrijfsvoeringslasten: werkplekvergoeding e.d. x
- uitvoering opnieuw verbinden x
- hogere inhuur personeel wegens ziekte (2021) x
- hogere algemene uitkering o.b.v. mei- en septembercirculaire (2021) x
- actualisatie rente en afschrijvingen: a.g.v. herprioritering investeringen x
- hogere opbrengst onroerende zaakbelastingen (2021) x
- lagere dividenduitkering BNG: lagere winst 2020 x
- toeristenbelasting huidig jaar i.v.m. corona x
- hogere beheerkosten openbaar groen( 2022) x
- subsidie muzikale vorming (2021) x
- rijksbijdrage tbv inkomensvoorzieningen (2021 en 2022) x
- diverse uitgaven inkomensvoorzieningen KempenPlus x
- diverse uitgaven Maatschappelijke Dienstverlening voor jeugdzorg, minimabeleid en Wmo x
- stelpost jeugdzorg: dekking extra uitgaven Jeugdzorg en Wmo x
- hogere bijdrage Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant: werkprogramma en advisering omgevingsvergunningen x
- opbrengst leges omgevingsvergunningen x
- hogere lasten ruimtelijke ordening (advieskosten en vervallen opbrengst provincie x

Autonome incidentele mutaties najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome incidentele mutaties najaarsnota

De belangrijkste incidentele oorzaken zijn:

incidentele afwijkingen nadeel voordeel
- bedrijfsvoeringskosten: loonheffing voorgaand jaar x
- lagere lasten en hogere baten a.g.v. coronamaatregelen x
- hogere algemene uitkering: aanvulling compensatie inkomstendervingen 2020 x
- hogere lasten diverse regionale verkeersprojecten (2022) x
- toeristenbelasting afrekening vorig jaar x
- opstellen kerkenvisie x
- vrijval Wsw-budget aanvulling vermogen KempenPlus x
- diverse exploitatielasten Rabobank aan de Markt x
- tussentijdse winstuitnames grondexploitaties x
- mutaties algemene reserve: extra dotatie winsten grondexploitaties x

Autonome mutaties totaal najaarsnota

Terug naar navigatie - Autonome mutaties totaal najaarsnota

Ook hebben we (delen van) budgetten, waarvan nu al duidelijk zal zijn dat ze in 2021 niet of niet volledig tot uitgaven zullen leiden, vrij laten vallen in 2021.  De autonome mee- en tegenvallers (inclusief mei- en septembercirculaire voor 2021) hebben dan pro saldo het volgende effect op het meerjarenperspectief:

(bedragen x 1.000,-) 2021 2022 2023 2024 2025
mutaties najaarsnota structureel (incl.reserves) v 1.287 n -117 n -60 n -59 n -62
mutaties najaarsnota incidenteel (incl. reserves) v 509 n -80
totaal mutaties perspectiefnota v 1.796 n -197 n -60 n -59 n -62
(- = nadeel en + = voordeel)

Geactualiseerd meerjarenperspectief

Terug naar navigatie - Geactualiseerd meerjarenperspectief

Gezien het tijdstip van de najaarsnota kan globaal een indicatie gegeven worden van de verwachte uitkomst bij de jaarstukken 2021 en die bedraagt € 2.889.000,- positief. Voor de goede orde tekenen we hierbij aan dat de verwachte uitkomst voor 2021 tot stand is gekomen op basis van inschattingen en uitgangspunten naar de inzichten per eind september 2021, hetgeen betekent dat het werkelijke jaarresultaat mogelijk nog afwijkingen zal vertonen. Bij de jaarrekening 2021 zal verdere analyse plaatsvinden. Uiteraard zullen zich tot het opmaken van de jaarstukken 2021 nog ontwikkelingen voordoen, die een negatief of positief effect kunnen hebben op het hier gepresenteerde resultaat. Dit leidt bij het opmaken van de jaarstukken uiteraard nog tot aanvullende afwijkingen. In meerjarig perspectief bezien, sluit de meerjarenraming met een structureel overschot van € 293.000,-.

De mutaties leiden tot het volgende meerjarenperspectief:

Geact.meerjarenperspectief 2021 2022 2023 2024 2025
(bedragen x 1.000,-)
structureel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2021 (excl.meicirc) v 1.031
saldo ontwerpbegroting 2022-2025+ 1e begr.wijz. 2022 v 2.298 v 491 v 409 v 359
mutaties meerjarenprogramma v 75 v 71 n -4 n -4 n -4
autonome mutaties najaarsnota v 1.287 n -117 n -60 n -59 n -62
structureel meerjarenperspectief na najaarsnota a v 2.393 v 2.252 v 427 v 346 v 293
incidenteel:
begrotingsresultaat na 6e wijziging 2021 (excl.meicirc) n -13
saldo ontwerpbegroting 2022-2025+ 1e begr.wijz. 2022 v 179 v 494 v 241 v 290
mutaties meerjarenprogramma v 4
autonome mutaties najaarsnota v 509 n -80
incidenteel meerjarenperspectief na najaarsnota b v 496 v 103 v 494 v 241 v 290
totaal begrotingsresultaat a+b v 2.889 v 2.355 v 921 v 587 v 583
reeds geraamde mutaties algemene reserve n -1.018 n -2.477 n -984 n -650 n -648
aanvullende mutaties tlv / tgv algemene reserve n -1.871 v 122 v 63 v 63 v 65
- = nadeel en + = voordeel

Conclusie

Terug naar navigatie - Conclusie

In deze najaarsnota zijn ten aanzien van de budgetten de belangrijkste (dreigende) tekorten of overschotten op jaarbasis 2021 geanalyseerd. Overige afwijkingen zijn op dit moment buiten beschouwing gelaten en komen bij de jaarstukken aan de orde. Er is derhalve nog sprake van onzekerheden die bij de jaarstukken uiteraard nog leiden tot aanvullende afwijkingen.

Het begrotingsresultaat 2021 is aanzienlijk verbeterd. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn hiervoor in een tabel weergegeven, waarvan een hogere algemene uitkering zondermeer de belangrijkste oorzaak is.. Ten opzichte van de prognose in de ontwerpbegroting 2022 (inclusief de doorwerking van de financiële gevolgen van de septembercirculaire 2021) verslechtert ons financieel meerjarenperspectief vanaf 2022 en verder enigszins als gevolg van de structurele doorwerkingen van een aantal tegenvallers. Ook ons weerstandsvermogen is meer dan voldoende om onze risico's op te kunnen vangen. Kortom: Bladel is een financieel gezonde gemeente.

Wij hebben in de ontwerpbegroting 2022 reeds rekening gehouden met extra structurele uitkeringen uit het gemeentefonds als compensatie voor de stijgende kosten voor jeugdzorg. Hiervoor hebben wij in de begroting vanuit behoedzaamheid rekening gehouden met 75% extra uitkering van de bedragen uit de berekening van arbitragecommissie jeugdzorg. Wij vertrouwen erop dat het nieuwe kabinet ook ná 2022 alsnog de volledige extra middelen voor jeugdzorg beschikbaar gaat stellen, omdat onzes inziens het kabinet de conclusies van  de arbitragecommissie niet naast zich neer zal kunnen leggen.

Wij verwachten dat eerst in het voorjaar 2022 hierover, alsmede over de definitieve financiële gevolgen van de herijking van het gemeentefonds, meer duidelijkheid komt en wat de definitieve financiële gevolgen zullen worden voor onze gemeente.

Ons college wil ook naar de toekomst toe vanuit een stabiel financieel kader, zoals dat nu voorligt, blijven opereren. Uw raad wordt gevraagd deze financiële stabiliteit mee vorm te geven. Wij verwachten dat u met deze nota verdere invulling kunt geven aan uw controlerende en kaderstellende rol.

Burgemeester en wethouders van Bladel
de secretaris,                                             de burgemeester,
drs. E.L.C.M. Mol                                     ir. R.P.G. Bosma