Algemeen
De openbare ruimte is één van de pijlers van onze samenleving met een groot maatschappelijk rendement. Het is van belang dat de openbare ruimte goed wordt beheerd. De belangrijkste kapitaalgoederen hebben betrekking op wegen, riolering, water, groen en gebouwen. Al deze kapitaalgoederen vergen onderhoud en moeten in de exploitatie worden opgenomen. Deze paragraaf biedt inzicht in de beleidskaders voor de instandhouding van de kapitaalgoederen en de financiële consequenties daarvan. Er is bij de hierna genoemde onderdelen geen sprake van achterstallig onderhoud. Het onderhoud van de kapitaalgoederen wordt, mits mogelijk, ook zoveel mogelijk in samenhang met de diverse projecten uitgevoerd in integrale projecten.
Wegen, straten en pleinen
In 2023 is het wegenbeheerplan geactualiseerd op basis van de visuele weginspectie (voorjaar 2023). Het college heeft het wegenbeheerplan 2024-2028 vastgesteld. De benodigde onderhoudsbudgetten en kredieten t.b.v. het Gepland Groot Onderhoud (GGO) zijn opgenomen in de meerjarenbegroting 2024-2027 en het MIP 2024-2027.
Openbare verlichting
Onderhoud van de openbare verlichting geschiedt op basis van het Beleidsplan en het bijbehorende beheerplan Openbare Verlichting. In de gemeente Bladel is het beheer en onderhoud per 1 februari 2017 voor een periode van (maximaal) 10 jaar aanbesteed middels een geïntegreerd contract. De geactualiseerde budgetten zijn voldoende om het in stand houden, beheren en onderhouden naar behoren te kunnen uitvoeren. Voor de jaarlijkse exploitatie van de openbare verlichting (elektriciteitsverbruik, onderhoud advieskosten en incidentele vervangingen) is er een structureel budget beschikbaar van € 190.000,- (exclusief ambtelijke kosten en kapitaallasten). De werkelijke exploitatiekosten bedroegen in 2023 circa € 226.000,-. In het meerjaren investeringsprogramma (MIP) zijn op basis van het beheerplan tevens jaarlijkse kredieten voor vervangingen van masten en armaturen opgenomen van gemiddeld € 115.000,- per jaar.
Waterlossingen
Voor het onderhoud aan waterlossingen en sloten is een berm- en slootbeheerplan vastgesteld. De hiervoor benodigde onderhoudskosten zijn gebaseerd op een bestek wat in het voorjaar 2023 op de markt is gebracht. Op basis hiervan is in de meerjarenbegroting 2023-2027 een structureel budget van € 65.000,- opgenomen. In 2023 is het berm- en slootbeheer binnen dit budget uitgevoerd.
Openbaar groen
Eind 2022 is het nieuwe Groenbeheerplan 2023-2032 opgesteld. Op basis van opnieuw geïnventariseerde hoeveelheden openbaar groen binnen de gemeente, loon- en prijsontwikkelingen binnen de groensector en rekening houdend met de eerder gestelde beleidskaders, zijn de financiële consequenties voor de komende jaren in beeld gebracht. Het groenbeheerplan is in Q1 2023 vastgesteld door het college en daarna ten uitvoer gebracht. De financiële consequenties van het nieuwe Groenbeheerplan zijn reeds verwerkt in de Perspectiefnota 2023.
Voor het regulier jaarlijks onderhoud van het openbaar groen, inclusief onderhoud bomen, is in de begroting 2023 een budget opgenomen van circa € 1.800.000,- (exclusief ambtelijke kosten en kapitaallasten). Voor de uitvoering van het groenstructuurplan is het meerjarenprogramma een jaarlijks krediet van € 150.000,- opgenomen. Daarnaast is met ingang van het jaar 2023 een jaarlijks krediet van € 260.000,- opgenomen voor vervanging van openbaar groen en bomen, mede in verband met klimaatverandering.
Onderhoud van openbaar groen geschiedt op basis van een beeldkwaliteitsbestek. Daarbij zijn KempenPlus en de gemeente een contract overeengekomen waarbij de uitvoering van de groenvoorziening gedurende een periode van vijf jaar (op basis van alleenrecht) onderhouden moet worden. Het contract is al 2 keer verlengd. Voor 2023 en 2024 wordt het nog één keer verlengd op basis van alleenrecht.
Riolering
Het beleid wordt vastgelegd in een Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025. Naast het feit dat een GRP een wettelijk verplicht plan is, is dit ook het middel om de gemeentelijke watertaken hierin vast te leggen. Er is geen sprake van achterstallig onderhoud.
Doelstelling(en):
1. Anticiperen op klimaatveranderingen;
2. Participatie en communicatie;
3. Inzicht in sturing watersystemen;
4. Gebiedsgericht beheer.
In 2023 hebben een tussentijdse evaluatie uitgevoerd van het GRP 2021-2025 en hiervan een voortgangsrapportage opgesteld. Deze is samen met het uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie 2022-2026 d.m.v. een raadsmededeling gedeeld.
Maatregelen:
1. Vervanging van riolering wordt integraal opgepakt samen met wegen, groen en klimaat adaptieve maatregelen. Adaptieve maatregelen zijn daarbij het overtollige regenwater bovengronds afvoeren naar verlaagde bermen, regenwater tijdelijk bergen in groen en daarna langzaam afvoeren naar een infiltratieriool. Ook wordt er steeds vaker voor gekozen om parkeerplaatsen uit te voeren als open verharding om het regenwater niet af te voeren naar het riool.
2. In 2023 is het project klimaatmaatregelen fase 2 in Hoogeloon afgerond. Hier is het bestaande gemengde riool vervangen door een gescheiden riool. Het regenwaterriool is hier uitgevoerd als een infiltratieriool daardoor wordt het grondwater direct aangevuld.
3. Ten aanzien van participatie zijn op alle scholen bloemenzaadzakjes uitgedeeld om daardoor meer bewustwording te creëren en de biodiversiteit te versterken. Ook hebben we deelgenomen aan het NK tegelwippen om inwoners te stimuleren om de tuin te ontharden.
4. Op bedrijventerrein De Sleutel is een waterkwaliteitsonderzoek uitgevoerd waarbij nagegaan wordt of er minder regenwater afgepompt kan gaan worden naar de rioolwaterzuivering.
5. In 2023 is er een nieuw digitaal grondwatermeetnet ingericht samen met Brabant Water en Waterschap De Dommel.
6. Op De Hoeve in Netersel is de bestaande gemengde riool vervangen door een gescheiden riool. Het regenwaterriool is hier uitgevoerd als een infiltratieriool daardoor wordt het grondwater direct aangevuld.
Gemeentelijke gebouwen
Elk jaar wordt naast dagelijks / correctief onderhoud ook preventief (groot) onderhoud gepleegd aan de gemeentelijke gebouwen. Hierbij is het Duurzaam Meerjarenonderhoudsplan (DMJOP) gemeentelijke gebouwen leidend. Uitgangspunt van het beheer van de gebouwen en de daarbij behorende buitenruimten is/blijft soberheid maar doelmatigheid. Het beheerplan geeft een doorkijk naar de geprognosticeerde onderhoudskosten voor een periode van 25 jaar. Vanuit deze doorkijk zijn onder andere strategische beslis-punten te genereren (renovatie – verkoop – sloop e.d.).
De afgelopen jaren zijn diverse kredieten beschikbaar gesteld voor de verduurzaming, renovaties en de vervanging van technische installaties van de gemeentelijke gebouwen. Door de nasleep van de Covid-19 crisis hebben voorbereidingen, aanbestedingen, schaarste van (basis)materialen (met als gevolg verlate leveringen), uitval en een te kort aan personeel, invloed gehad op planningen van projecten / uitvoering van werkzaamheden, waardoor deze (wederom) de nodige vertraging hebben opgelopen. Daarnaast hebben de renovatie en transformatie, inclusief de bouwkundige en installatietechnische voorbereidingen van diverse gebouwen, het afgelopen jaar weer extra inzet gevraagd. Het merendeel van deze investeringen hebben door de aangegeven oorzaken de nodige vertraging opgelopen. In 2022 en 2023 zijn voor een aantal projecten al wel reeds voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd. De uitvoering en afronding van het merendeel van deze projecten staat gepland voor het jaar 2024. De restantkredieten voor voornoemde projecten zullen bij de jaarrekening 2023 worden overgeheveld naar het dienstjaar 2024.
Ten behoeve van het planmatig groot onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen voor het jaar 2023 een onderhoudsbudget beschikbaar gesteld van (afgerond) € 545.000,-. Mede als gevolg van het vertrek van de gebouwenbeheerder in Q4 2023 is van dit budget ultimo 2023 slechts een bedrag van circa € 155.000,- tot besteding gekomen. Door Antea Nederland BV is in Q4 2023 een quickscan opgesteld van alle gemeentelijke gebouwen op basis waarvan de laatste versie van het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) geheel wordt geactualiseerd qua ramingen voor groot onderhoud, onderhoudscontracten, investeringen in technische installaties en verdere verduurzaming van de gebouwen. Het nieuwe MJOP 2023-2032 zal in Q1 2024 worden opgeleverd. De financiële consequenties voor de dotaties in de voorzieningen, de ramingen in de exploitatie en de investeringen m.b.t. de gemeentelijke gebouwen zullen naar verwachting in de Perspectiefnota 2024 worden verwerkt.