4. Financiering

Financiering is de manier waarop wij de benodigde geldmiddelen aantrekken en (tijdelijke) overtollige geldmiddelen beleggen. Dit gebeurt binnen de wettelijke kaders van het BBV en de wet Fido. Naast deze wetgeving geldt voor de gemeente een Treasurystatuut. Dit statuut bevat regels om de financieringsfunctie te sturen, beheersen en controleren. In 2019 hebben we de mogelijkheden van geld uitlenen en garanties afgeven vastgelegd in de “Beleidsnota verlenen van garanties en verstrekken van geldleningen”.

Financieringsbeleid
Ons financieringsbeleid heeft de volgende doelstellingen:

• beschikbaar hebben van voldoende liquiditeiten om de door de raad vastgestelde plannen te kunnen uitvoeren;
• beheersen van de risico’s die zijn verbonden aan de financieringsfunctie, zoals de kasgeldlimiet en de renterisiconorm;
• minimaliseren van de kosten van geldleningen en het beheren van de geldstromen en financiële posities;
• zo lang mogelijk de uitgaven met 'kort (goedkoper) geld' te financieren en pas vaste leningen aan te trekken (consolideren) wanneer dat noodzakelijk is;
• verkrijgen en handhaven van duurzame toegang tot de financiële markten tegen acceptabele condities.

De rente op zowel de geld- als de kapitaalmarkt is het afgelopen jaar met name door de hoge(re) inflatie flink gestegen. Die inflatie is in 2023 weer flink gedaald. De rente is daardoor in 2023 al maanden vrij stabiel met lichte schommelingen. Volgens verwachtingen van de Europese Centrale Bank (ECB) zal de inflatie in 2025 terug zijn op het gewenste niveau van twee procent. Om dat doel te bereiken is het volgens de ECB nodig de rente gedurende langere tijd hoog (rond de 4%) te houden. Ons financieringsbeleid zullen we hierop afstemmen waarbij we eerst vanaf 2025 vaste leningen af gaan sluiten met langere looptijden. Tot 2025 willen we in onze liquiditeitsbehoefte  voorzien door het afsluiten van (kas-)geldleningen met kortere looptijden.

In de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) zijn drie wettelijke normen opgenomen waaraan de gemeente moet voldoen, te weten:
- renterisico´s op vlottende schuld;
- renterisico´s op vaste schuld;
- liquiditeitsrisico´s;

Het renterisico op korte termijn financiering (leningen met een looptijd korter dan één jaar) wordt in beeld gebracht via de kasgeldlimiet. Deze stelt beperkingen aan financiering van uitgaven met korte termijn leningen. Als referentiekader voor de bepaling van de kasgeldlimiet geldt het begrotingstotaal en een bij ministeriële regeling vastgesteld percentage voor gemeenten van 8,5%. De kasgeldlimiet mag maximaal twee achtereenvolgende kwartalen overschrijden. Uit onderstaand overzicht blijkt dat we ruim binnen de kasgeldlimiet blijven. 

Kasgeldlimiet (bedragen x € 1.000)	1e kwartaal	2e kwartaal	3e kwartaal	4e kwartaal
	2023	2023	2023	2023
Toegestane kasgeldlimiet	5.865	5.865	5.865	5.865
Vlottende schuld 1)	-15.391	-14.275	-5.590	-3.589
Vlottende middelen 2)	2.120	3.243	3.828	-1.307
Saldo (1) - (2)	-17.511	-17.518	-9.418	-2.282
Overschrijding van de kasgeldlimiet
Onderschrijding van de kasgeldlimiet	23.376	23.383	15.283	8.147

Uitgangspunt van de renterisiconorm is om zoveel mogelijk spreiding in de looptijden van leningen aan te brengen. De wettelijk vastgestelde renterisiconorm van 20% houdt in dat in enig jaar de aflossing van de lange schuld niet hoger mag zijn dan 20% van het begrotingstotaal (zie tabel hieronder).

Renterisiconorm (bedragen x € 1.000)	begroot na	werkelijk	verschil
	wijziging	2023
1 renteherziening
2 aflossingen	5.410	5.410
3 renterisico (1 + 2)	5.410	5.410
4 renterisiconorm	13.800	13.800
5a ruimte onderder renterisicvonorm (4 > 3)	8.390	8.390
5b overschrijding renterisiconorm (3 > 4)
berekening renterisiconorm
4a begrotingstotaal 2023	68.998	68.998
4b percentage regeling	20%	20%
4 renterisiconorm	13.800	13.800

De liquiditeitsrisico´s betreffen voornamelijk interne liquiditeitsrisico´s. Dit zijn risico´s ten aanzien van mogelijke afwijkingen van de liquiditeitsplanning met reguliere exploitatie, de investeringen, de grondexploitatie en de leningen als gevolg waarvan financieringskosten hoger uit kunnen vallen. Het liquiditeitengebruik wordt beperkt door de fysieke geldstromen op gemeenteniveau op elkaar af te stemmen.

Financiering binnen de gemeente Bladel gaat - in beginsel - volgens het systeem van totaalfinanciering. Wij zien er continue op toe dat de liquiditeitspositie voldoende is om steeds te garanderen dat wij onze financiële verplichtingen tijdig kunnen nakomen. Tussentijdse schommelingen in de financieringspositie vangen we middels de rekeningcourantovereenkomst en kasgeldleningen op.

Onderstaand een overzicht van de totale aangetrokken lang- en kortlopende geldleningen, welke zoals hiervoor toegelicht in totaliteit in 2023 als gevolg van aflossingen afgenomen is ten opzichte van 2022.

Aangetrokken geldleningen (bedragen x € 1.000)	realisatie	realisatie
	2023	2022
langlopende leningen	61.340	66.749
kortlopende leningen	0	0
rekening courant BNG	0	0

Volgens het BBV moet er bij de jaarrekening een herrekening plaatsvinden van de toegerekende rente (de zgn. omslagrente), als het financieringsresultaat meer bedraagt dan 25% van de totale toe te rekenen rente. Omdat o.a. vanwege hogere ontvangen rentevergoedingen vanuit het ministerie van Financiën de afwijking groter was dan 25% heeft er een herrekening plaatsgevonden van de toegerekende rente aan de taakvelden. Na deze herrekening bedraagt de afwijking nog slechts 2,51%. Onderstaand overzicht geeft dat inzicht.

renteresultaat (bedragen x € 1.000,-)	%	realisatie	%	begroting	%	realisatie	verschillen
		2022		2023		2023
a. externe rentelasten over de korte en lange financiering		665		492		491	-1
b. externe rentebaten		184		172		269	97
totaal toe te rekenen externe rente		481		320		222	-98
c1. rente door te berekenen aan grondexploitaties	0,5880%	14	0,6640%	18	0,4950%	14	-4
c2. rente door te berekenen aan projectfinancieringen	0,4970%	77	0,4970%	96	0,4970%	92	-4
saldo door te berekenen externe rente		390		206		116	-90
d1. rentelasten over het eigen vermogen	0,8090%	102	0,8090%	83	0,8090%	83
d2. rentelasten over voorzieningen
de aan beleidsvelden toe te rekenen rente		492		289		199	-90
e. werkelijk aan beleidsvelden toe te rekenen rente (rente-omslag)	0,650%	491	0,600%	461	0,2500%	204	-257
f. saldo renteresultaat treasury	-1		172		5		-167
procentuele afwijking is minder dan 25% (maximale toegestane afwijking o.b.v. BBV)		-0,20%		59,52%		2,51%

De gemeente verstrekt in beginsel geen leningen aan derden. Aanvragen van derden, die geen leningen kunnen aantrekken van financiële instellingen, zonder gemeentegarantie, worden afzonderlijk aan het bestuur voorgelegd.

- Uitzettingen (leningen u/g)
In de vergadering van 15 december 2016 heeft de gemeenteraad besloten om  de “Verordening starterslening gemeente Bladel 2017” vast te stellen. In 2023 zijn daadwerkelijk 12 startersleningen afgehandeld en is door de SVn, namens de gemeente Bladel, een bedrag van € 325.000,- uitgeleend. Voor een totaal beeld wordt verwezen naar bijlage 3.

- Uitzettingen op lange termijn
De gemeente heeft deelnemingen door kapitaalinbreng bij de NV Bank voor Nederlandse Gemeenten en NV Brabant Water. Van de Bank Nederlandse Gemeenten wordt jaarlijks dividend ontvangen. Brabant Water keert nog geen dividend uit. Door de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) is een bandbreedte van 45-50% vastgesteld voor het doen van dividenduitkeringen. Hoewel het huidige percentage ruim boven de bandbreedte valt is door de AvA besloten om nog geen uitkeringen te doen in afwachting van een lopende aansprakelijkheid. Ook moet Brabant Water de komende jaren flink investeren, waardoor de ratio daalt. Conform regelgeving wordt de dividenduitkering verantwoord in het jaar waarin het besluit is genomen. De gemeente heeft geld vastgelegd in aandelen bij de volgende instanties (per 31 december 2023):

NV Bank voor Nederlandse Gemeenten	62.790 aandelen á € 2,50 nominaal	€ 157.000,-	dividend € 157.000,-
Brabant Water NV	17.706 aandelen á € 0,10 nominaal	€ 2.000,-	dividend € 0,-

- Schatkistbankieren
Schatkistbankieren houdt in dat tegoeden van decentrale overheden worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor hoeft het Rijk minder geld te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. Een beperkte hoeveelheid geld mag de gemeente op haar eigen bankrekeningen aanhouden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de balans.