1. Inleiding

Omschrijving (toelichting)

Hierbij bieden wij u de najaarsnota 2024 aan. Zoals in de "Financiële verordening gemeente Bladel 2023" is opgenomen, wordt de gemeenteraad twee keer per jaar middels de perspectiefnota en de najaarsnota geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot afwijkingen op beleid, op de middelen en bedrijfsvoeringsaspecten, met een voorstel tot bijsturing en wijziging van de begrotingen 2024 en 2025. Door middel van deze rapportage worden bijstellingen van budgetten en investeringskredieten aan u voorgesteld. Het betreffen mutaties die voortvloeien uit besluiten van het college of de raad die in de periode juli 2024 tot en met september 2024 zijn genomen. Daarnaast is van enkele budgetten al duidelijk dat het begrote bedrag niet aansluit bij de verwachte kosten of opbrengsten. 
Het college spreekt in deze najaarsnota een verwachting uit over het jaarrekeningresultaat. Dat is gebaseerd op zowel de gerealiseerde ontwikkelingen gedurende de eerste negen maanden van 2024, als ook op de verwachtingen voor de resterende maanden. De financiële wijzigingen zijn per programma toegelicht. 

De gemeente heeft een goede financiële startpositie voor de jaren 2024 en 2025. Voor de jaren vanaf 2026 heeft de gemeente te maken met financiële structurele tekorten. Startpunt voor de najaarsnota 2024 is het financieel meerjarenperspectief volgend uit de begroting 2025, aangevuld met de mutaties uit de 1e begrotingswijziging 2025 (dit is inclusief de financiële gevolgen van de septembercirculaire 2024). Na de 6e begrotingswijziging 2024 was er voor 2024 (exclusief meicirculaire) een begrotingsoverschot voorzien van € 2.057.000,-. In meerjarig perspectief bezien sluit de meerjarenraming met een tekort van € 1.207.000,- in 2028, waarvan een structureel tekort van € 1.307.000,- en een incidenteel overschot van € 100.000,-.

In het meerjarenprogramma worden een aantal aanvullende kredieten voorgesteld. Ook worden wijzigingen voorgesteld in A/B-rubricering, wijzigingen van planjaar of wijzigingen van eerdere ramingen. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de betreffende hoofdtaakvelden.

Ook hebben we (delen van) budgetten, waarvan nu al duidelijk zal zijn dat ze in 2024 niet of niet volledig tot uitgaven zullen leiden, vrij laten vallen. De mee- en tegenvallers (inclusief mei- en septembercirculaire voor 2024) hebben dan pro saldo het volgende effect op het meerjarenperspectief:

Gezien het tijdstip van de najaarsnota kan globaal een indicatie gegeven worden van de verwachte uitkomst bij de jaarstukken 2024 en die bedraagt € 2.929.000,- positief. Voor de goede orde tekenen we hierbij aan dat de verwachte uitkomst voor 2024 tot stand is gekomen op basis van inschattingen en uitgangspunten naar de inzichten per eind september 2024, hetgeen betekent dat het werkelijke jaarresultaat nog afwijkingen zal vertonen. Bij de jaarrekening 2024 zal verdere analyse plaatsvinden. Uiteraard zullen zich tot het opmaken van de jaarstukken 2024 nog ontwikkelingen voordoen, die een negatief of positief effect kunnen hebben op het hier gepresenteerde resultaat. Dit leidt bij het opmaken van de jaarstukken uiteraard nog tot aanvullende afwijkingen. In meerjarig perspectief bezien, sluit de meerjarenraming met een structureel tekort van € 2.344.000,-.

De mutaties leiden tot het volgende meerjarenperspectief:

Omschrijving (toelichting)

In deze najaarsnota zijn ten aanzien van de budgetten de belangrijkste (dreigende) tekorten of overschotten op jaarbasis 2024 geanalyseerd. Overige afwijkingen zijn op dit moment buiten beschouwing gelaten en komen bij de jaarstukken aan de orde. Er is derhalve nog sprake van onzekerheden die bij de jaarstukken uiteraard nog leiden tot aanvullende afwijkingen.

Het begrotingsresultaat 2024 is verbeterd met ca. € 872.000,-. Dat betekent een totaal begrotingsresultaat van ca. € 2.929.000,- in 2024. Het perspectief voor de jaren 2025 tot en met 2028 verslechtert ten opzichte van de begroting 2025. Met name vanaf het jaar 2026 is een grote verslechtering te zien. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een correctie van de kostendekkende huurinkomsten i.r.t. het binnenzwembad o.b.v. scenariokeuze 3 incl. buitenzwemoptie. Op basis van deze najaarsnota wordt in 2028 een structureel tekort verwacht van € 2.344.000,-. Ons weerstandsvermogen is meer dan voldoende om onze risico's op te kunnen vangen.

Ombuigingstraject: tekorten vanaf 2026
De planjaren 2024 en 2025 sluiten met structurele overschotten van respectievelijk € 3.004.000,- en € 1.024.000,-. In 2026 ontstaat voor het eerst een structureel tekort van € 1.546.000,-, ook wel het ravijnjaar genoemd. De taken, middelen en ambities van de gemeente zijn vanaf 2026 niet meer in balans. In de jaren 2027 en 2028 lopen de structurele tekorten verder op, naar respectievelijk € 2.134.000,- en € 2.344.000,-.

In de begroting 2025 van Bladel wordt het volgende gesteld: "Indien het financieel meerjarenperspectief voor Bladel de komende maanden niet verbetert, zal de raad samen met het college, bij de perspectiefnota 2025 een pakket van ombuigingsvoorstellen moeten vaststellen om weer te komen tot een evenwichtige balans binnen de financiële mogelijkheden, taken en ambities. We zullen er dan niet aan ontkomen om bezuiniging in gang te gaan zetten." Zoals deze najaarsnota toont is het financieel meerjarenperspectief voor de gemeente niet verbeterd, maar zelfs verslechterd. Ook de septembercirculaire 2024 heeft geen financiële verlichting gebracht. Bij de perspectiefnota 2025 zal dus een pakket van ombuigingsvoorstellen moeten worden vastgesteld, zodat de gemeente weer komt tot een evenwichtige balans binnen de financiële mogelijkheden, taken en ambities. Het gesprek hierover tussen raad en college zal voorafgaand aan de perspectiefnota 2025 plaatsvinden.

Burgemeester en wethouders,

de  secretaris,                                de burgemeester,
R.C.W.C. Lathouwers                M.A.G. van den Bosch